Kişiliğimiz Beslenme Alışkanlıklarımızı Ne Kadar Belirliyor? 'Esra Akad'

A⁺ A^-

Kişiliğimizin yeme alışkanlıklarımız üzerinde etkili olduğunu biliyor muydunuz? Kişilik, doğuştan kazandığımız ve yaşam boyunca edindiğimiz özelliklerin tamamı olarak tanımlanmaktadır. Kısaca bizi diğer bireylerden ayıran özelliklerden oluşmaktadır.

Kişilik özelliklerinin sınıflandırılmasında çeşitli yaklaşımlar öne sürülmektedir. Beş faktör kişilik modeli ise kişiliğin değerlendirilmesinde yaygın olarak kullanılan bir yaklaşımdır. Bu modeli oluşturan kişilik özellikleri; dışadönüklük, nevrotiklik, uyumluluk, deneyime açıklık ve sorumluluktur.

Dışadönüklük; enerjik, konuşkan, sıcakkanlı, heyecanlı, coşkulu ve sosyal olma gibi özelliklerden oluşmaktadır. Nevrotiklik; depresif ve hüzünlü olma, gerginlik, kaygılı olma, sıklıkla duygusal iniş-çıkışlar yaşama, tedirginlik, huzursuzluk ve sabırsızlık gibi kişilik özelliklerini kapsamaktadır. Sorumluluk; disiplinli olma, görev bilinci, sorumluluk sahibi olma, düzenlilik, özenli ve dikkatli olma gibi özelliklerden oluşmaktadır. Deneyime açıklık; ilgili olma, meraklılık, yeniliklere açık olma, bağımsızlık, yaratıcılık, değişime açık olma gibi özelliklerden oluşmaktadır. Uyumluluk; yardımseverlik, bağışlayıcılık, nazik, hoşgörülü, saygılı ve esneklik gibi özellikleri içerir.[1–3]

Kişilik özelliklerinin besin tercihinde etkili olabileceği günümüzün araştırılan konularından birisidir.[4] Deneyime açık, sorumluluk sahibi ve duygusal olarak dengeli kişilerin bitkisel kaynaklı beslenme ve balık tüketiminin doğru orantılı olarak yüksek olduğu görülmüştür. Aksine, et tüketiminin bu kişiliklerle ters orantılı bir ilişkisi bulunurken dışadönüklük ile arttığı gözlenmiştir.[5] Yani ne kadar dışadönük bir karakteriniz varsa et tüketme eğiliminiz artmaktadır.

Bir başka çalışmada sorumluluk özelliği yüksek kişiliklerin tatlı, tuzlu yiyecekler ve şeker ilaveli içeceklerden uzak durduğu gözlenmiş ve bu durum duygusal yemenin azalmasına bağlanmıştır. Diğer bir deyişle duygusal dengesizliğin daha fazla tatlı ve tuzlu tüketimini teşvik ettiği düşünülmektedir.[6]

Genel bir yaklaşımla, uyumlu olmak, sorumluluk sahibi olmak, duygusal dengeli olmak ve deneyime açık olmak kişilerin daha sağlıklı besin tercihlerinde bulunmasını sağlayarak bireyin sağlığını olumlu yönde etkilemektedir.[7] Bu konuda yapılan çalışmaları takip etmek kişilik özelliklerimiz ve beslenme davranışımız hakkında daha fazla bilgiye sahip olmamıza katkı sağlayacaktır.

Diyetisyen Esra Akad

Kaynakça

1. DOĞAN, T. Beş Faktör Kişilik Özellikleri ve Öznel İyi Oluş. Doğuş Üniversitesi Derg. 2013, 1, 56–64, doi:10.31671/dogus.2018.95.

2. Bas, H.N.; Okulu, K.H.; Okulu, K.H. Be ş Faktör Ki ş ilik Özelliklerinin Ki ş ileraras ı Çat ı ş ma Çözme Yakla ş ı mlar ı yla İ li ş kisi. 2009, 24, 20–34.

3. Enstit, S.B.; Dal, P.A.; Psikoloji, K.; Dal, B.; Ankara, L.T. BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNİN GENEL PSİKOLOJİK BELİRTİSELLİK İLE İLİŞKİSİNDE ÖZ -DUYARLIK VE. 2019.

4. Guide, T.; Arts, C.; Arts, C.; Kelimeler, A. Kişilik Tiplerinin Gıda Tercihlerine Etkisi ( Effect of Personality Traits on Food Preference ). 2018, 6, 779–811, doi:10.21325/jotags.2018.334.

5. Pfeiler, T.M.; Egloff, B. Personality and eating habits revisited: Associations between the big five, food choices, and Body Mass Index in a representative Australian sample. Appetite 2020, 149, doi:10.1016/j.appet.2020.104607.

6. Keller, C.; Siegrist, M. Does personality influence eating styles and food choices? Direct and indirect effects. Appetite 2015, 84, 128–138, doi:10.1016/j.appet.2014.10.003.

7. Weston, S.J.; Edmonds, G.W.; Hill, P.L. Personality traits predict dietary habits in middle-to-older adults. Psychol. Heal. Med. 2020, 25, 379–387, doi:10.1080/13548506.2019.1687918.

8. https://www.pexels.com/tr

31-05-2021

Konuk Düşünce Yazarları

info@medyacuvali.com

www.medyacuvali.com