0
Alt Kültür Örneği: Arabesk Müzik Kültürü - Zeynep Şen (Sosyolog)

Alt Kültür Örneği: Arabesk Müzik Kültürü - Zeynep Şen (Sosyolog)

A+ A-

Toplumsal etkileşimin bir ürünü olan müzik bireyin duygularını ifade etmesi açısından her zaman önemli bir konumda yer almıştır. Ortaya çıktığı toplumun genel özelliklerini yansıtırken aynı zamanda salt eğlendirici bir öğe olmasının yanı sıra bireylerin sosyalleşmesinde ve kendi tercihlerini topluma sunması konusunda da aracı bir görev üstlenir. Alt kültür örneği olarak ortaya çıkan arabesk müziğin kimlik üzerinde etkileri ve geçirdiği değişim süreci makalemin  konusunu oluşturmaktadır.

Bir kültür ürünü olarak görülen arabesk müzikte, kültürel değişim ve dönüşümler sonucu ortaya çıkmıştır.

Arabesk müziğin Türkiye’deki serüveni 1950’li yıllarda sanayileşme sürecine girilmesi ile başlamıştır. Göç ile birlikte kırdan kente gelen insanların kent yaşamına uyum sürecinde ortaya çıkmış bir müzik türüdür ve siyasi ekonomik toplumsal gelişmelerin yön verdiği müzik ortamı içerisinde şekillenmiştir. Dinleyici kitlesinin yapısı ve toplumdaki işlevi açısından önemli bir yere sahip olan arabesk müziğin bu kadar geniş ve karma bir dinleyici kitlesine sahip olmasında, arabeskin içerisinde bulunduğu toplumsal, ekonomik ve siyasi değişim süreçleri de etkili olmuştur. Arabesk müzik türü ortaya çıkışından itibaren dinleyici kitlesi üzerinde bir kimlik oluşumuna ve bu kitlenin kendi içerisinde bir dil oluşturmasına da  imkân sağlamıştır.

Arabesk insanların anlam dünyalarına katkıda bulunan kültürel bir unsurdur. Toplumun birçok kesimi tarafından kendisine dinleyici kitlesi bulan arabesk müzik kültürü kendi içerisinde Ferdici, Orhancı, Müslümcü gibi farklı gruplar yer almıştır. Arabesk müziği genel olarak genellikle karamsarlığı konu edinen müzik türüdür. Türkiye’de yanlış eğitim ve kırdan kente göç ile birlikte ortaya çıkan gecekondulaşma kültürüyle kentlerde oluşan uyumsuzluk ve dışlanma gibi etkenler arabesk müziğin ortaya çıkmasında etkili bir rol oynamıştır. Şehre göç eden kitlenin kente uyumsuzluğu ve dışlanması, gecekondulaşma ve minibüs kültürünü ortaya çıkarmıştır. Bu sayede kendi yaşam tarzlarını en iyi şekilde ifade eden arabesk müzik ortaya çıkmıştır. Arabesk müziğin yayılması ve kitlesel bir kültür oluşturması toplu taşıma araçları olan dolmuşlar aracılığıyla gerçekleşmiştir. Kırdan kente göç edenlerin ulaşım aracı olarak görülen dolmuş ile arabesk müzik kentten kente yayılmıştır.

 

                       

Arabesk müziğin ortaya çıktığı ilk yıllarda daha çok isyankarlıklar ve toplumca aykırı görülen davranışlar dikkat çekmektedirler. Makalemin asıl konusu olan Müslümcüler-Müslüm Gürses hayranları olarak bilinen bu kitle, Müslüm Gürses şarkıları ile kendi anlam dünyalarını inşa etmişler ve toplumdan farklılaşmışlardır. Müslümcü olarak oluşturdukları kitle içerisinde ortak anlam dünyaları üzerinden ortak bir dil ve kimlik oluşturmuşlardır.  Bu kitle toplumun norm ve davranışlarından kısmen farklılık gösteren kendine has davranışları ile alt kültür içerisinde değerlendirilir. Müslüm Gürses’in dinleyici kitlesi olarak bilinen bu kesim ilk dönemlerde tutunamayan,  kültürel anlamda yoksun bırakılmış, kent ve kentli yaşam biçimlerine temas etmemiş ve toplum tarafından dışlanan ve aşağılanan insanların içerisinden çıkmıştır. Müslüm Gürses’i kendilerine rol-model olarak alan bu kitle Müslüm Gürses’in isyan, aşkı ve sevgiliyi incitmeme, uzaktan sevme hallerini öne çıkarmış ve kadercilik çelişkisi, kendini paraya kaptırmaması, yaşadığı zor dönemler, bozmadığı çizgisi ve kendine özgü olan tarzı ve ahlaki duruşu Müslüm Gürses’i “Müslüm Baba” olarak kabul etmelerine sebep olmuştur. Müslüm Gürses’in vefatının ardından Müslüm Gürses‘e olan bağlılıklarını devam ettirdiklerinin bir göstergesi olarak sanatçının doğum günü olan “7 Mayıs ‘ı Dünya Müslümcüler Günü” olarak ilan etmişlerdir.

 

 

Kaynakça

KAYNAKÇA • BERGER, Peter L. LUCKMANN, Thomas; Gerçekliğin Sosyal İnşası, Bir Bilgi Sosyolojisi İncelemesi, Çev. Vefa Saygın Öğütle, İstanbul, Paradigma Yayınları, 2008. • BİLGİN, Nuri; Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar, Sistem Yayıncılık, İstanbul, 1995. • GİDDENS, Anthony; Sosyoloji, Çev. Cemal Güzel-Hüseyin Özel, Ayraç Yayınları, Ankara,2000. • GÜNGÖR, Nazife; Arabesk–Sosyokültürel Açıdan Arabesk Müzik, Bilgi Yayınevi, İstanbul,1993. • IŞIK Caner, Erol NURAN; Arabeskin Anlam Dünyası – Müslüm Gürses Örneği, Bağlam Yayıncılık, İstanbul, 2002. • JENKS, Chris; Alt Kültür Toplumsalın Parçalanışı, Çev. Nihal Demirkol, İstanbul, Ayrıntı Yayınları, 2007. GÖRSEL https://unsplash.com/photos/ojVMh1QTVGY https://www.pexels.com/tr-tr/fotograf/duvara-egilmis-siyah-gri-kaset-1761362/
05-10-2021
Konuk Düşünce Yazarları

Konuk Düşünce Yazarları

info@medyacuvali.com

www.medyacuvali.com

Konuklardan Diğer Yazılar

Bu yazılar da ilginizi çekebilir

anasayfa