0
Dışavurumcu (Ekspresyonist) Alman Sineması - Mert Günay (Sinema)

Dışavurumcu (Ekspresyonist) Alman Sineması - Mert Günay (Sinema)

A+ A-

Yıllardır süre gelen Sanat, Sanat İçin midir? Sanat Toplum İçin midir? Sorusuna karşılık bulamayanlar hep birlikte inceleyeceğimiz bir sinema akımı ile bu sorunun cevabını kendi bakış açılarımız ile değerlendirip belirlemeye çalışacağız.

Fransa, Rusya, Norveç, İsveç, Çekoslovakya, İngiltere, Polonya ve Amerika'da kendisini gösteren bu akım gerçek anlamda tüm sanatlardaki hızlı bir gelişim kaydetmesiyle sunduğu içerik ve bakış açısıyla kendisini Almanya'da 20. yüzyılda göstermiştir. Ülkelere özel tarihsel, kalıtsal, toplumsal, sosyolojik unsurların bir araya gelmesi yenilikçi ve özgün film kültürlerinin ön plana çıkmasını sebep olmuştur.

Dışa vurumculuk akımı bir diğer adı ile Ekspresyonizm akımı Almanya'da resim, edebiyat, tiyatro ve sinema alanlarında ortaya çıkmış, insanların iç dünyasını, başlıca korku, kaygı, nefret, endişe ve aşk gibi duygularını dışsallaştırmayı hedefleyen bir akım olarak kendisini göstermiş ve yer bulmuştur. En basit ifade ya da tanım ile insanın bilinçaltındakileri dışarı taşıyarak yansıtması olarak söylenebilecek bu akım dilimizde İfadecilik, anlatımcılık, kendilikçilik, ruhsal yaşantının içeriklerini dile getirip yansıtan çağdaş sanat akımı olarak toplumlara sunulup aşılanmıştır. Dışa vurumculuk, iç dünyaların dışa yansıtılması gerçekliğin ileri bir boyutta seviyede çarpıtılarak yeni bir gerçekliğin yaratılmasını hedef almıştır. Ekspresyonizm sanatın birçok farklı kolunda karşımıza çıkmaktadır bu akım, ilk olarak resimde görülmüş olsa da, sonralarda mimari, heykel, tiyatro, edebiyat ve müziğe yansımıştır. Dışavurumculuğun resimdeki temsilcisi tahmin edebileceğimiz gibi Pablo Picasso'dur.

Dışa vurumcu Alman Sineması denildiği zaman aklımıza gelen bir başyapıt olan Dr. Caligari’nin Muayenehanesi olmalı muhakkak. Bu film dışa vurumcu sinemanın başlangıcı kabul edilmektedir. Robert Wien’in yönetmenliğini yaptığı bu film aynı zamanda psikolojik filmlerin ilk örneği olarak da karşımıza çıkmakla birlikte Robert Wien’e bir kez daha değinecek olursak bir başka filmi ise Dostoyevski’nin eserinin uyarlaması olan Suç ve Ceza olmuştur.

Dışa vurumcu akım en çok Almanya'da talep görmüştür. Bunun temelinde de Germen ülkelerinin yaşadığı toplumsal bunalımlar ayrıştırmalar baskı ve rejimlerinin etkisi gelmektedir. Halk ve aydın kesim bastırılmış, sindirilmiş duygu ve düşüncelerini Ekspresyonist bir tarzda sanata yansıtmışlardır. Sevgili okuyucular Dışavurumculuğun ortaya çıkmasına neden olan dış çevresel etkenleri üç farklı ana temel unsurda ele alabiliriz, Almanya'daki istikrarsız siyasi ortam, toplumsal sınıfsal zorlamalar, Ekonomik kargaşa ve krizlerle karşı karşıya gelen insanların bunalımları diyebiliriz.

Dışavurumculuğun perdeye yansıttığı ve izleyiciye kattığı şeyleri farklı bir bakış açısıyla değerlendirecek olursak dışa vurumcu filmlerin tipik özelliği hem biçim hem de içerik açısından çok ilginç olmalarıdır. Bu açıdan bakıldığında sinema tarihinde bir daha tekrar edilemedikleri söylenebilir. Görsel anlatımları oldukça kuvvetlidir fakat güncel hayat dikkate alınmamış ve "Ben'in" derinliklerine inilmeye çalışılmıştır. " Filmlerde hayatın doğal akışına uygun mekânlar tercih edilmez, makyaj, dekor, kostüm ileri seviyede abartılıdır. İlk kez kullanılan İris-in (dairesel açılma) ve İris-out (dairesel kararma) gibi geçişler kullanılmıştır. Bu filmlerin belli bir dünya görüşü taşıması en ön plana çıkacak özellik olabilir dış dünya deforme edilip çarpıtılmakla beraber gerçekler sanatçının özgür düşüncesinin etkisiyle bozulmaktadır.

Dışa vurumcu sinemanın sona ermesinin nedenleri sesli film sektörünün büyümesi ve gelişerek Alman sinemasının burada kendine bir yer bulamamış olması, Nazi hükûmetinin başa geçmesi yeni hükûmetin sinemada kendi propagandalarını görmek istemesidir. Amerikan filmlerinin halka daha kolay, anlaşılabilir basit anlatımlar sunmasından kaynaklı olarak daha fazla sektörde kalamamış sinemada bir bitiş hikâyesi olarak tarihteki yerini almış ve karşımıza çıkmıştır.

 

08-06-2022
Konuk Düşünce Yazarları

Konuk Düşünce Yazarları

info@medyacuvali.com

www.medyacuvali.com

Konuklardan Diğer Yazılar

Bu yazılar da ilginizi çekebilir

HHZ PAŞA