0
MARCEL DUCHAMP Richard Mutt Davası (1917) - Elif Dede (Resim-İş Öğretmeni)

MARCEL DUCHAMP Richard Mutt Davası (1917) - Elif Dede (Resim-İş Öğretmeni)

A+ A-

Altı dolar ödeyen her sanatçının katılabileceğini söylemişlerdi. Bay Richard Mutt, sergiye bir pisuar gönderdi. Bu nesne, üzerinde hiç tartışılmadan ortadan kayboldu ve hiç sergilenmedi. Bay Mutt'ın pisuarının reddedilmesinin nedenleri neydi:

  • 1. Bazıları, ahlaksızlık, kabalık olduğunu ileri sürdü.
  • 2. Diğerleri, bunun bir tür intihal olduğunu, basit bir tesisat nesnesi olduğunu söyledi.

Bay Mutt'ın pisuarını ahlaksız bulmak son derece saçma, yani bir küvet de ahlaksız bir nesnedir o zaman. Sonuçta bu nesne, tesisatçıların vitrininde her gün görebileceğiniz bir şeydir.

Bu pisuarı Bay Mutt'ın elleriyle yapıp yapmadığının önemi yoktur. O bu nesneyi seçmiştir. Hayattan sıradan bir nesne almış, onu yeni bir bakış açısı ve başlık altında işlevinden soyutlayacak şekilde yerleşmiştir. O nesne için yeni bir düşünce yaratmıştır. Tesisatmış. Saçmalık. Amerikan sanatı tesisattan ve köprülerden ibaret değilmiş gibi…

Marcel Duchamp (1887-1968);

1955’te Amerikan vatandaşı olan Fransız sanatçı. 20. Yüzyılın en önemli sanatçılarından biri olarak nitelendirilen Marcel Duchamp, hazır-nesne kullanımı ve sanatın ne olduğuna ilişkin felsefi sorgulamasıyla 20. yüzyıl sanatının en etkili figürlerinden biri olmuştur. Aralarında kızkardeşi Suzanne Duchamp erkek kardeşleri Raymond Duchamp, Paris’teki Academie Julian’da resim eğitimi görmüş, sırasıyla Arol-İzlenimcilik, Fovizm, Kübizm gibi akımlardan etkilenerek gerçekleştirdiği ilk resimlerini Paris salonlarında sergilenmiştir. 1913’te New York’ta sergilenen “Merdivenlerden İnen Çıplak” (1912) adlı resmiyle adını duyuran Duchamp, bundan sonra resim yapmaya terk etmiş, 1913 yılından itibaren hazır nesne kullanmaya başlamıştır. Birinci Dünya Savaşı yıllarında ABD’de Man Ray ve Francis Picabia ile birlikte New York Dadanın etkili figürlerinden biri olmuştur.

Duchamp’ın en çok bilinen eseri ‘Fountain’ (Çeşme) de Hazır-Yapım Objeleri arasında. Duchamp bir pisuvarı ters çevirip üzerine imzasını atarak bir sanat galerisinde sergiliyor. Bu olay büyük bir yankı uyandırıyor.

 

Duchamp dendiği zaman akla ilk gelen eserlerinden biri olan Fountain (Çeşme), her ne kadar dada akımının ikonik eserlerinden biri de olsa zamanında bir takım tartışmalara neden olmuş bir eserdir. Fountain, 1917 yılında Duchamp’ın Bağımsız Sanatçılar Derneği’nin “Jüri yok, ödül yok” mottosuyla düzenledikleri sergiye Duchamp tarafından gönderilmiştir. Eserin ortaya çıkış hikayesi ise, Duchamp’ın tuvalet malzemeleri satan bir dükkanına girip, hoşuna giden pisuvarı satın alıp ardından imzalayıp sergiye göndermesidir. Peki Duchamp’ın bu çalışmasının altında yatan motivasyon neydi? Bence bu soruya en iyi Duchamp’ın şu sözü cevap olabilir: “Amacım, güzelliği veya çirkinliğiyle herhangi bir şekilde ilgimi çekmeyen bir obje seçmekti. Yani, baktığımda bir ilgisizlik noktası bulmak.” Duchamp’ın Fountain adını verdiği eseri sanat komitesi olarak tarafından sanat eseri olarak görülmez ve sergiye kabul edilmez. Bu durum uzun yıllar sürecek olan derin bir tartışmayı beraberinde getirir ve Duchamp’ın dernekten ayrılmasına neden olur.

Sanat dünyasında tartışmalara neden olan eserin neden bir sanat eseri olduğuna dair The Blind Man adlı dergiden 3 argüman yayınlanır. The Blind Man (Kör Adam) New York’ta yaşayan dadaistler tarafından yayınlanan bir sanat dergisiydi. Dergide dadaistlerin Fountain’in bir sanat eseri olduğuna yönelik öne sürdüğü 3 argüman şu şekildeydi;

  1. Eser sanatçının eliyle meydana gelmemiş bile olsa, eserde kullanılan nesneyi sanatçı seçmiştir ve bu yaratıcı bir süreçtir.
  2. Obje gündelik hayatta kullanım özelliğinden koparıldığı için sanat eseri oldu.
  3. Objeye sanatçı kendi yorumunu katarak, yeni bir isim verdiğinden dolayı obje artık yeni bir anlam kazanmıştır.

Zaten Duchamp için önemli olan sanatın hangi malzeme ile yapıldığı ya da yapılma şekli ve görünümünden ziyade sanat eserinin altında yatan fikir ve eserin ortaya çıkışında rol alan motivasyondur. İnsanları sanatı ve sanatçıyı sorgulamaya iten ve sanat algısını değiştiren eser 2004 yılında yani Duchamp’ın ölümünden 36 yıl sonra 20. Yüzyılın en etkili sanat eseri seçilir.

Duchamp’ın ‘Trap’ (Tuzak) adlı eseri. Duchamp burada bir askılığı günlük hayattaki rolünden çıkararak başka bir role bürüyor. Bu eserin kapıya yakın konulmasını söylüyor ve çoğu insan bunun bir eser olduğunun farkına varmıyor.

marcel duchamp mona lisa ile ilgili görsel sonucu

Duchamp’ın ‘Fountain’ (Çeşme) kadar ünlü olan hazır yapılmış sanat eserlerinden biri ise üzerinde bulunan Mona Lisa’ya bıyık ve sakal çizerek, altına Fransızca okunduğunda ‘You have a hot ass’ (Kalçaların güzelmiş) anlamına gelen ‘L.H.O.O.Q.’ yazdığı bu kartpostal. Bu eserle Duchamp, ’Dada’ akımının amaç olarak benimsediği klasik sanat ve kurallarına karşı çıkışı da açık bir şekilde gösteriyor.

 

 

Kaynakça

KAYNAKÇA https://www.themagger.com/marcel-duchamp-kimdir/ https://tr.wikipedia.org/wiki/Marcel_Duchamp https://seyler.eksisozluk.com/pisuvari-muzeye-sokarak-sanat-dunyasini-sarsan-sanatci-marcel-duchamp • Modern Sanatın Öyküsü, Norbert Lynton, Çev. Cevat Çapan-Sadi Öziş, Remzi Kitabevi 1980
12-05-2022
Konuk Düşünce Yazarları

Konuk Düşünce Yazarları

info@medyacuvali.com

www.medyacuvali.com

Konuklardan Diğer Yazılar

Bu yazılar da ilginizi çekebilir

HHZ PAŞA