Ütopya 'Damla Aslan'

A⁺ A^-

Ütopya, aslında var olmayan, tasarlanmış olan ideal toplum ve devlet şeklini yansıtan, bir istek yaratan, özendirici eutopyalar , diğer kısmı ise korkutucu ütopyalar yani distopyalardır.

Platon’un “Devlet” kitabı ile ön plana çıkmış bu kavram daha sonra edebiyatın bir türü olarak hayatımızın bir çok alanında kendi tasarlayabileceğimiz dünyalar sunmuştur. Dünya’nın bir çok yerinde eleştirilen ve istenmeyen toplum düzenleri ve devlet yapılarıyla karşımıza çıkan ve bu kavramın alt yapısını oluşturan düşünce de edebiyat alanında her yazarın kendine ait ütopyasında değişiklik gösterir. Platon’un ütopyasında toplumda her sınıfın bir erdemi vardır. Planton’dan etkilenen ve kendi Ütopyasını yaratan Farabi ise ‘Erdemli Şehir’ eserinde insanlar yardımlaşarak yaşamalıdır. Thomas Morus’un ütopyasına geçtiğimiz zaman ise tasarlanan yapı içerisinde para yoktur ve üretilenlerden herkes ihtiyacı kadar alır. Platon ve Morus tarafından tasarlanan bu toplum yapılarının merkezine bilim ve sanat yerleştirilmiştir. Farklı bir ütopyaya uzandığımızda, aile kavramını ortadan kaldıran ve bir rahip tarafından yönetilen bu kentte her şey ortaktır. Tommaso Campenalla’ya ait olan bu ütopya ise ‘Güneş Devleti’ eserindendir.

Eutopyalar kadar distopyalarda bir çok edebiyatçı tarafından işlenmiştir. Akla gelen ilk eserlerden bir tanesi bilim-kurgu özelliği taşıyan, hastalanmanın ve yaşlanmanın olmadığı, evlilik ve aile yapısının ortadan kalktığı, bireylerin merkezinde sadece çalışmanın ve eğlencenin olduğu, geçmişin tüm değerleriyle yok edildiği ve insanların doğal yaşamdan koparıldığı bu distopya Huxley’in ‘Cesur Yeni Dünya’ eserinde tasvir ettiği geleceğin korku ütopyasıdır.

George Orwell’ın 1947 yılında yazdığı ve günümüzde hala edebiyatın unutulmaz bir parçası haline gelmiş ‘1984’ kitabı distopya örneklerinin en başarılı eselerinden bir tanesidir. Orwell’ın tasarladığı bu sistemde yönetenler tek güç haline gelmiş, insanlar üzerinde korku ve baskı kurarak sinmiş, özgürlükler kaldırılmış, ahlaki ve insani duygular yok edilmiş, düşünme ve düşündüğünü söyleme yasaklanmıştır. Bireylerin kişiliklerinin tamamen silindiği, çoğu kişilerin casus olduğu, modern bir yaşam içerisinde baskının ve baskıcının insanlar ve toplumlar üzerinde yaratmış olduğu korkuları ve etkilerini dile getirmiştir.

“Yaptığınız, söylediğiniz ya da düşündüğünüz her şeyi en ince ayrıntısına dek ortaya çıkabilirler ama gönlünüzün derinliğine, işleyişine, sizin bile bilmediğiniz o yere el uzatamazlar.” George Orwell-1984

Senin yaratmak istediğin ütopya hangisi?

El uzatamayacakları ütopyalarınızda buluşmak üzere…

Kaynakça

https://www.dmy.info/utopya-nedir-utopyalar-nasil-olur/

https://www.destekegitimi.com/utopya-nedir-utopyalar-nasil-yazilir/

https://www.neoldu.com/utopya-nedir-utopyalar-nasil-olusuyor-6250h.htm

https://www.turkcebilgi.org/bilim/felsefe/utopyalar-3559.html

18-02-2019

Konuk Düşünce Yazarları

info@medyacuvali.com

www.medyacuvali.com