Şiddet-3

Şiddetin, genellikle sadece uygulandığı zaman dilimi içerisinde yaşandığını düşünürüz.

Oysa şiddet, özellikle tekrarlanma eğilimi varsa sadece o anı değil, aradaki zaman dilimlerini ve gelecek zamanı da etkiler.

Şiddetin ortaya çıkardığı tepki, şiddetin geldiği kişi ya da gruplara, büyüklüğüne, maruz kalanın/kalanların baş etme gücüne, maruz kalanın/kalanların tepki verme örüntüsüne, şiddetin süresine ve daha birçok etkene göre değişiklik gösterir.

Özellikle tekrarlayan ve maruz kalanın/kalanların baş etme gücünün çok üstünde uygulanan şiddetler, bazen kalıcı  değişikliklere sebep olur. Tüm uğraşılara rağmen bir türlü baş edilemiyorsa, öğrenilmiş çaresizlik denilen bir duruma neden olur.

Öğrenilmiş çaresizlik, öncelikle hayvan deneyleri ile ortaya konulmuş bir durumdur. Kurban, maruz kaldığı rahatsız edici ya da acı verici uyarandan kendini korumak için başlangıçta ciddi bir çaba harcamaktadır. Ancak yeterince uğraşmasına rağmen bir türlü sonuç alamazsa, maruz kaldığı şeye boyun eğmektedir. O aşamadan sonra kurtulma olasılığı olsa bile bu olasılıkları fark etmemeye ve maruz kalmak kaderiymiş gibi o durumu çekmeye devam etmektedir. Hatta o duruma o kadar alışmaktadır ki, dışarıdan baş etmesini sağlayacak olasılıklar söylense bile ya bu olasılıklar gerçekçi gelmemekte ya da gerçekleştirecek gücü kendisinde bulamamaktadır.

Örneğin eşinden yıllarca şiddet görmüş olan birisi, bir süre sonra maddi olarak kendisine bakabilecek ve boşanacak duruma gelse bile bunu gerçekleşme gücünü kaybedebilmekte, aslında eşinin artık gerçekleştiremeyeceği tehditleri bile tamamen gerçek gibi değerlendirerekdiğer kişilere niye kurtulamayacağını kanıtlamaya çalışabilmektedir. Zaten o hale geldikten sonra gerçekten de artık kurtulamayacağı noktadadır.

Benzer durum grup ilişkilerinde de ortaya çıkabilmektedir. Zorbalık yapan güçlü bir gruba karşı yeterince uğraşılmış ama bir türlü baş edilememişse, o grubun isminin söylenmesi bile uğraşmayı bırakmak için yeterli sebep olabilmektedir.

Böylece bu grubun zorbalığına maruz kalmış grup/gruplar zaten kendi kendini baş edememe ve kurban olmaya programlamış olmaktadır.

Sonradan gruba katılan yeni elemanlar bunun dışında olasılıklar üretse bile başlangıca göre çok daha düşük bir güç kullanma ve çaba ile onlar da sindirilebilmektedir. Hatta garip bir şekilde bazen bunu şiddet uygulayan değil, şiddet uygulananlar, diğerlerine baskı uygulayarak yapabilmektedirler.  Kendimizi bir baskı ve şiddetle baş etme durumunda bulduğumuzda ve çaresiz hissettiğimizde, özellikle birileri olumlu  olasılıklar  ürettiği zaman biz neden yapamayacağımızı savunur halde kendimizi bulduğumuzda, öğrenilmiş çaresizliğin etkisi altında olma ihtimalimizi düşünmemiz faydalı olacaktır.

Böyle bir durumda bizim başımıza gelmiş gibi değil de başka birinin başına gelmiş olsa biz ona ne gibi önerilerde bulunurduk diye düşünmemiz bu çıkmazdan kurtulmamızda yardımcı olacaktır.

Gücün, tüm dünyada diğerlerini ezmek için değil; iyilik için, yaşama güzellik katmak için kullanılması dileğimle…