Davidian Tarikatından Sağ Kurtulan Çocukların Tedavisi - Fatma Ülkü Selçuk (Sosyoloji, Dr.)

Davidian Tarikatına operasyon

 Yıl 1993. Amerika Waco Teksas’ta Davidian Tarikatına baskın düzenlenir. Kendini kurtarıcı ilan eden David Koresh’in başını çektiği tarikat polisle çatışmaya girer, kuşatma 51 gün sürer. 19 Nisan’da 21’i çocuk 80 kişi ölür. Kıyamet senaryolarıyla silahlandırılan tarikat üyeleri Tanrı’nın Ordusunu kurduklarına inanmaktadırlar. Tarikattaki çocuklar kanlar içinde kalana kadar dövülmekte, günlerce aç bırakılmaktadır. Çocuklara tecavüz yaygındır. Çocuklarını David Koresh’in ellerine teslim edenlerse liderlerine tapan tarikat müridi ana babalardır. Kuşatma devam ederken 21 çocuk sağ olarak kurtarılır (1).

Çocuklar ne haldeydi, ihtiyaçları nelerdi?

 

Bundan sonrasını çocukların tedavisini üstlenen çocuk psikyatristi Bruce D. Perry’den dinleyelim (2):

Kuşatma sürerken kurtarılan çocuklar bir evde bir arada tutulur. En küçükleri 5 aylıktır, en büyükleri 12 yaşındadır. Çoğu 4-11 yaş aralığındadır. Onları ayrı ayrı verecek sayıda aile hemen bulunamamıştır. İyi de olmuştur. Zira çocukları birbirinden ayırmak, çocukları daha da strese sokmaktan başka işe yaramayacaktır.

Devlette çalışan pek çok kişi yardım için çocukların bulunduğu eve koşar gelir. Bu durum, çocukların aklını iyice karıştırır. Ortam kaotiktir. Travmatize olmuş bu çocukların ihtiyaçları ise şunlardır:

-        öngörülebilirlik

-        rutin

-        kontrol hissi

-        onlara destek olacak insanlarla düzenli ilişki

Çocuklar zaten kıyamet senaryolarıyla yetiştirilmişlerdir. Büyük felaketi her an beklemektedirler. Koltukta uyuyan çocuğun nabzı bile 160’tır.

 Bu arada, çocuklara yardım için görevlendirilenler de yorgun ve streslidir. Oysa korku dolu bir çocuğu sakinleştirmek için gerekli olan öncelikle sizin sakin olmanızdır. Üstelik tarikat çocukları devlet görevlilerini düşman olarak görmektedir. Koresh, yıllarca çocukların beynini yıkamıştır. Ayrıca tacize uğramış bu çocuklar anne babalarının zarar göreceğinden de korkmaktadırlar.

Sindirilen, lidere yapışan, tercih yapamayan çocuklar

 Çocuklar gerçek duygu ve düşüncelerini açıklamaktan kaçınmaktadırlar. Yaptıkları resimler ise çok şey anlatır. Çocuklar tarikat liderinin etkisi altındadır. David hangi resimleri seviyorsa onu yapıp, ‘David Tanrı’dır’ diye yazarlar. Kendilik gelişimleri sekteye uğramıştır. Tarikatta tercih yapmaya alışık değillerdir. ‘Ekmeğin reçelli mi fıstık ezmeli mi olsun?’ diye sorulduğunda bile şaşırmakta, hatta öfkelenmektedirler.

 

Çocuklar kendilerini tedirgin hissettiklerinde ya da düşünmeye hazır olmadıkları bir konuyla karşılaştıklarında şu üç tepkiden biri gözlemlenir:

-        çekimserlik

-        saldırganlık

-        dissosiasyon

Çocukların tedavisi

Bazıları terapinin hemen başlaması gerektiğinde ısrar etmektedir. Travmatik olaydan hemen sonra ‘sorguya çekilme’ ise zarar verici olabilmektedir. Böylelikle çocuklar kendi hızlarına bırakılır. Kiminle ne zaman nasıl iletişim kuracağı, çocuğun kontrolündedir. Bir düzen vardır, ancak bu, katı bir düzen değildir. Rutinle gelen istikrar ortamı sağlanır. Çocuklara duygusal destek verilir, zorlama şefkat değil.

Çocuklar, korku dolu olduklarından kimi zaman saldırgan hareketlerde bulunabilmektedirler. Böyle durumlar oldukça psikiyatristler nelerden kaçınmıştır?

-        katı disiplin kuralları

-        fiziksel cezalar

-        tecrit

-        fiziksel kısıtlamalar

Çocuklar fiziksel olarak saldırganlaştıklarında ve incitici sözler söylediklerinde sakinleşene kadar davranışları yönlendirilir, bazı durumlarda özür dilemeleri sağlanır. Zamanla travma sonrası semptomlar ve tarikat liderine bağlılık azalır. Çocuklar ailelere verilir.

En çok iyileşenler kimlerdi?

 

Dr. Perry yanıtlar(3):

‘Davidian kıyametinden sonra en fazla iyileşme gösteren çocuklar, olayda en az stres yaşayanlar veya kulübede bizimle en çok bire bir zaman harcayanlar değildi. En fazla gelişme gösterenler ise, ister Davidian kurallarına bağlı olarak yaşasınlar, ister Koresh’i tamamıyla reddedenler olsun en sağlıklı, en sevgi dolu ailelerle birlikte yaşamaya başlayanlar oldu.’

Dr. Perry şöyle devam eder (4):

‘İlişkiler önemlidir. Sistemik değişikliklerin olabilmesi için ilişkilerde güvene ihtiyaç vardır, güven de sağlıklı yürüyen ilişkiler kurmakla oluşur. İnsanları programlar değil, yine insanlar değiştirir.’

Sevgi şefkat güven yeterli mi?

Çocuklukta yaşadığımız, hayatımızdaki etkisini sürdüren olumsuz deneyimlere karşı neler etkilidir? Bu sefer de Dr. Cozolino’ya kulak verelim (5):

-        hayatın ilerleyen dönemlerinde kurulan ilişkiler

-        psikoterapi

-        öz farkındalık

Hatırlayalım!

 ‘Özellikle erken yaşlarda, uzun süre terörize durumların beyinde yol açtığı değişiklikler bu insanların ileriki yaşlarında daha güdüsel, daha saldırgan, daha az düşünceli ve daha az şefkatli olmalarına sebep olur.’ (6)

 ‘Stresli ve travmatik olayları bilinçli şekilde işlemden geçirebilme kapasitesi’ ise ‘nöral ağların büyümesi ve bütünleşmesini bile sağlayabilir’ (7).

Terapi için kaynak

 

Henüz tedavisi tam olarak mümkün olmayan pek çok bozukluk var. Antisosyal kişilik bozukluğu gibi. Kimileri onları psikopat ya da sosyopat olarak adlandırıyor (8). Pek çok problemin, hasarın ve bozukluğun tedavisi için araştırmalar devam ediyor ve umut veriyor (9).

Travmaların olumsuz etkisiyle başa çıkmak için de çeşitli yöntemler söz konusu. Hepimizin irili ufaklı travmaları var. O halde gelin hem kendimiz hem de gelecek nesillerin sağlığı için travmaları iyileştirmeye daha çok kaynak ayıralım.

 SAĞLIKLI İLİŞKİLER KUR, TERAPİ GÖR, KENDİNİ TANI!

 Fatma Ülkü Selçuk, 20.07.2018

Metin için kaynaklar

(1) ‘David Koresh’, https://www.biography.com/people/david-koresh-9368416; ‘FBI’yı sarsan skandal’, http://www.hurriyet.com.tr/gundem/fbiyi-sarsan-skandal-39100089; ‘İkisi de kendisini kurtarıcı olarak görüyordu: Koresh & Gülen’, https://www.sabah.com.tr/fotohaber/gundem/ikisi-de-kendisini-kurtarici-olarak-goruyordu-koresh-gulen; Bruce D. Perry ve Maria Szalavitz, Köpek Gibi Büyütülmüş Çocuk (İstanbul: Okyanus, 2013).

(2) Bruce D. Perry ve Maria Szalavitz, Köpek Gibi Büyütülmüş Çocuk (İstanbul: Okyanus, 2013), sayfa 79-104.

(3) Bruce D. Perry ve Maria Szalavitz, Köpek Gibi Büyütülmüş Çocuk (İstanbul: Okyanus, 2013), sayfa 103.

(4) Bruce D. Perry ve Maria Szalavitz, Köpek Gibi Büyütülmüş Çocuk (İstanbul: Okyanus, 2013), sayfa 104.

(5) Louis Cozolino, İnsan İlişkilerinin Nörobilimi: Bağlanma ve Sosyal Beynin Gelişimi (İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları, 2014), sayfa 296.

(6) Bruce D. Perry ve Maria Szalavitz, Köpek Gibi Büyütülmüş Çocuk (İstanbul: Okyanus, 2013), sayfa 88.

(7) Louis Cozolino, İnsan İlişkilerinin Nörobilimi: Bağlanma ve Sosyal Beynin Gelişimi (İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları, 2014), sayfa 296.

(8) Robert D. Hare, Vicdansızlar: Antisosyal Kişilk Bozukluğu (Ankara: HYB Yayıncılık, 2006).

(9) Örneğin psikopatlığa dair yapısal beyin anormalliklerine dair araştırmaların bir değerlendirmesi için bakınız Sabrina Weber, Ute Habel, Katrin Amunts ve Frank Schneider (2008), ‘Structural Brain Abnormalities in Psychopaths – A Review’, Behavioral Sciences and the Law, 26 (1): 7-28.

Görsel kaynaklar

1) Photo by Caleb Woods on Unsplash: https://unsplash.com/photos/VZILDYoqn_U

2) Photo by Freddy G on Unsplash: https://unsplash.com/photos/1i1zPbkQJNg

3) Photo by Jimmy Dean on Unsplash: https://unsplash.com/photos/YWtuh26bJBQ

4) Photo by cottonbro from Pexels: https://www.pexels.com/photo/person-in-black-pants-and-black-shoes-sitting-on-brown-wooden-chair-4101143/