İşe Alım Sürecini Etkileyen Başka Faktörler de Vardır - Aycan Selçuk Çorum (Endüstriyel ve Sosyal Psikolog)

Günümüzde, kurumların işe alım sürecini etkileyen faktörler akademik alanda sıklıkla araştırılmaktadır. Literatürdeki bu çalışmaları incelemeden önce işe alım sürecini etkileyen 3 faktörü inceleyebiliriz. Bunlar çevresel faktörler, kurumsal özellikler ve kurumsal normlardır. İlk olarak çevresel faktöre odaklanacak olursak iki durumu içerdiğini söyleyebiliriz. Bunlar; ekonominin durumu ve iş seçeneklerinin küreselleşmesidir. Bu iki özelliğe göre çevresel faktörler şekillenir. Günümüzde değişen ekonomik koşullar ve çeşitli iş alanlarının ortaya çıkması, şirketlerin insan kaynaklarına olan yatırımlarını ve desteklerini artırmalarına neden olmuştur.

Zaman şartlarına göre değişen bir diğer unsur da kurumsal normlardır. Kurumlar, içinde bulunduğumuz teknoloji çağının fırsatlarından yararlanarak web sitelerini ve sosyal medyayı daha sık kullanmakta ve günümüz koşullarına uyum sağlamaktadır. Kurumsallık ve kurumsal imaj gibi özellikler, adayların iş başvurusu yapma yönelimi üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Kurumun bu özellikleri adayın işe başvurmadan önceki görüşünü etkiler. Bu durumun farkında olan insan kaynakları işe alım süreçlerinde bu bilgileri dikkate almakta, bu nedenle büyük şirketler küçük şirketlerden daha fazla insan kaynaklarına yatırım yapmaktadır.

İşe alım süreci ile kurumsal sonuçlar arasında bir bağlantı vardır. İşe alım sürecinin etkin bir şekilde yürütülmesi ve doğru kararların arttırılması, firma için üretim ve malzeme açısından olumlu sonuçlara yol açacaktır. Bu süreçte kuruluşlar ya finansal bütçe ayırır ya da işe alım sürecini kendileri yürütür ya da bu danışmanlığı dışarıdan yürüten firmalarla anlaşırlar.

Kurumsal imaj, şirketin aşinalık ve karlılık özelliği ile ilgilidir. Şirketin kurumsal imajı da marka yaratmayı destekler. Araştırmalara göre adayların firmaya aşinalıklarının yüksek olması adayın iş başvurusu yapma isteğini etkiliyor. Ayrıca bilinirliği artırmaya çalışan firmalar reklam gibi medya araçlarını da kullanıyor. Reklamın yanı sıra sosyal medyanın aktif kullanımı ve promosyonlar, kişilerin kuruma karşı tutumlarında etkili olmakta, bu da işe alım sürecinde adayların görüşlerini etkilemektedir. Gatewood, Gowan ve Lautenschlager tarafından yapılan çalışmada, kurum imajı ile işe alım imajı ve adayların kuruma başvurma niyetleri arasında pozitif bir ilişki olduğu sonucuna varılmıştır.

Allen, Otondo ve Mahton'un çalışmasında web sitelerinde kurumsal bilgilerin yer alması iş arayanların ilgisini olumlu yönde çekmektedir. Ayrıca bu çalışmada kurumsal imajın adayların başvurma niyetleri üzerinde önemli bir etkisi olmuştur.

İşe alımı yapan kişi, açık pozisyon özellikleri, seçim standartları ve idari prosedürler, işe alım faaliyetlerinde ve karar vermede etkili olan temel özelliklerdir. İşveren, alanında donanımlı ve yetkin olmalıdır, böylelikle adaylar hem şirketi hem de işe alım sürecini adil olarak değerlendirir. Bazı araştırmalarda, işe alım yapan kişinin statüsünün yüksek olması adayın kuruma tutumunun daha olumlu olduğunu ortaya koymaktadır.

Literatürdeki bulgular, referansla işe alınan çalışanların iş hayatında daha başarılı olduğuna işaret etmektedir. Bazı araştırmalar ise tam tersine, işe alım sürecinde tecrübenin etkili olduğunu ve referansın etkisinin olmadığını göstermektedir. Bir şirkette çeşitliliğin varlığı bazı araştırmalara göre olumsuz sonuçlara ve ayrımcılığa yol açmıştır.

Adaylar işe alım sürecinde işle ilgili seçim prosedürlerine maruz kaldıklarında kurumu adil olarak görürler. İşe alım süreçlerinde adayın kişilik özellikleri, boş kadronun karakterleriyle örtüşmektedir. Öz yeterliliği yüksek kişiler ekip çalışmasına ve grup ortamını seçmeye daha yatkındır. Bazı pozisyonlarda akademik başarı, iş başarısını öngörmeyebilir. Sosyal etkileşimli çalışmalarda kişinin sosyal yönü dikkate alınır.

Seçim süreçlerinde genellikle bazı aşamalar vardır. Başvuran adaylar ile ön görüşmenin yapıldığı ilk aşama ve ardından açık pozisyona uygun adayların daha detaylı olarak görüşüldüğü ikinci aşama vardır. Ayrıca işe başvuran adaylara olumlu ya da olumsuz dönüşü geciktiren şirketler, adaylar tarafından olumsuz olarak değerlendirilmektedir.

Sonuç olarak, sosyal medya kullanımı ve işe alım sürecindeki bu değişiklikler, değişen koşullarla birlikte, bireyin kuruma başvurma ve o işi talep etme niyeti üzerinde önemli ve olumlu bir etkiye sahiptir.