Sosyal Yakınlık - Feyza Tezcan (Sosyolog)

Teknolojinin hızla geliştiği günümüzde gelişmeleri yakından takip etmek oldukça önemli hale gelmiştir. İnternetin keşfiyle başlayan sanal yolculuğumuz son hızıyla devam etmektedir. Sanal dünya somutluğun içine öylesine yerleşmiş durumdadır ki - bunda kitle iletişim araçlarının pay oldukça yüksektir - çoğu zaman gerçekle gerçek olmayanı ayırt etmek oldukça zorlaşmıştır.

Google, Microsoft gibi öncü markaların önemli katkılarıyla sanal dünya, insanlara yeni bir yaşam alanı imkanı sunmaktadır. Bu dünyada sizin var olan gerçekliklerinizin bir önemi yoktur. Bireyler bu alan içerisinde kendilerine yeni bir kimlik oluşturabilmektedir. Yaş,meslek,alışkanlık,hobiler gibi kişisel özellikleri gerçeğinden farklı göstermek iki parmağımızın arasındadır ve bu durum insana bir konfor dahi sunmaktadır. Örneğin günlük hayatında oldukça kısıtlı bir çevreye sahip, mesleki donanımının standartların altında olduğunu düşünen bir birey, kendini olduğundan farklı bir kişi gibi tanıtarak günlük hayatta erişemeyeceği statülere ulaşabilmekte, günlük hayatta oluşturmakta zorluk çektiği çevreyi sanal dünyada sağlayabilmektedir. Bu imkanın verdiği tatmin ise bireyi sosyal alemin içine daha çok çekmektedir.

Sosyal medyada gerçek dünyadan farklı olarak bireylerin ne zaman erişilebilir (çevrimiçi)  olduklarına karar vermeleri bireylere büyük bir avantaj sağlamaktadır. Günlük hayatta erteleyemeyeceğimiz işler veya kişiler sanallık  içerisinde yok sayılabilmektedir. Bu gibi imkanlar da bireye toplumdaki norm ve baskıları bir ölçüde kenara bırakarak 'kendi' olma fırsatı sunmaktadır.

Sosyal medyanın insana sunduğu bu çok renkli, cazibeli dünyanın bir de diğer yüzü var. Madalyonun diğeri yüzü gibi..  Yaygın olarak bilinen bir metafor, diğer yüzü özetleyebilir : '' Bir ürüne para ödemiyorsanız, ürün sizsiniz.''. Sosyal medya uygulamalarının ücretsiz olması ve günlük hayattaki iletişim ağının artık sanal dünyada uygulamalar üzerinden ilerliyor olması, sosyal medyanın popülerliğini ve kullanımını oldukça arttırmıştır. Bireylerin boş zaman aktivitesi olarak kullandığı sosyal alem, zamanla gerçek hayatın olmazsa olmazı haline gelmiştir.

Sosyal olarak bir gruba katılabilmek ya da bir grup kabulü görebilmek için  bireyler, gerçek hayatta yapmayacağı etkinlikler, onaylamayacağı kararlar alabilmektedir. Bu durum ise oldukça tehlikelidir. Sosyal medya kullanıcıları edindikleri bilgileri,gördükleri görselleri veya sosyal medya üzerinden tanıştıkları insanların gerçekliğinden emin olmalıdır.

Sosyal medyada çok sık duyduğumuz linç etme kültürü sanal dünyanın bir oluşumudur. Günümüzde insanlar hiç tanımadıkları insanları fotoğraf ve videoları üzerinden değerlendirip o bireyi yıllardır tanıyormuşcasına bir samimiyetle eleştirebilmektedir. Bu durum ise linç edilen kişinin hayatını kısıtlamakta ve hayatının bir bölümünü mutsuz geçirmesine neden olmaktadır. Bu durum belki dünya üzerinde hayatları boyunca hiçbir zaman bir araya gelemeyecek uzaklıktaki insanların internetin getirdiği küreselleşme ile birlikte birbirlerinin hayatlarını ne kadar etkileyebileceklerini ortaya koymaktadır.

Yukarıda belirttiğim durumların yaşanmaması ve kişilik haklarımızı korumak amacıyla mahremiyetin, hayatımızın merkezi konumuna gelmiş olan sosyal platformlarda da olması gerektiğini düşünüyorum. Paylaştığımız, beğendiğimiz gönderilerin ve takip ettiğimiz kişilerin bizim kişiliğimizi yorumlamada önemli bir kriter olarak görüldüğü şu günlerde sosyal medyayı bilinçli bir şekilde kullanmak en doğrusu olacaktır. Bir insanın fotoğrafını çekerken veya yayınlarken izin almak oldukça önemli, özellikle kendi kararlarını veremeyecek yaşta olan çocuklara ait fotoğrafları yayınlarken bir kez daha düşünmemiz gerekiyor. Son olarak günümüzde oluşan 'stolk' yani bir bireyin sosyal medya hesaplarını bireyin haberi olmadan gözetleme  kültürünün ve bunun sonucunda oluşan sahte hesapların yol açtığı zorbalıkların önünü kesmek için teknolojinin getirisi olan etkilerin farkında olmak ve bu süreci iyi yönetmek oldukça önemlidir.