Keşif Kavramı - Daman Cansoy (Sosyolog )
A+
A-
Küçük yaştan itibaren sık sık duyduğumuz bir sözcüktür keşif. Daha çok Kolomb, Tesla, Fleming vb. isimlerle özdeşleşmiştir. Bir anlamda da ateş, tekerlek, gibi isimlerle...
Yazımızda keşif sözcüğünün nesnel anlamı değil öz anlamı itibarı ile içeriği hakkında hulasada bulunacağız. TDK tarafından keşif sözcüğü: "Ortaya çıkma, meydana çıkarma.", "Var olduğu bilinmeyen bir şeyin ortaya çıkarılması" (https://sozluk.gov.tr/) vb. biçimde nesnel anlamda tanımlanmıştır. Yine değişik sözlüklerde: "ortaya çıkarma, örtüsünü açma" (https://www.nisanyansozluk.com/?k=ke%C5%9Fif), "Ortaya çıkarma, meydana çıkarma, açma" (https://www.seslisozluk.net/ke%C5%9Fif-nedir-ne-demek/) anlamları ile tanımlanmıştır. Peki bir şeyin keşif sayılıp sayılmaması ne gibi kıstaslara göredir ? Tarih, teknoloji ve diğer pek çok bilim dalında geçerliliğini koruyan ve sık sık gerekliliği hissedilen bir sözcüktür keşif.
Keşif sözcüğünün semantiğine baktığımızda, sözcüğü, bilinmeyen veya varlığı bilinmeyen nesnel bir "şey"in herhangi bir tekniğin kullanımı ile istençli/istençsiz biçimde ortaya çıkarılması, üretilmesi, meydana getirilmesi, tanınması ve tanımlanması olarak bilimsel bir terminolojiye göre uyarlayabiliriz.
Keşfedilen bu "şey"in özelliklerinin billimsel bir geçerlilik taşıyabilmesi bazı nitelikler taşıması gereklidir.
Fen bilimlerinde ve Sosyal Bilimlerde ortak olarak; bu keşfin keşif sayılabilmesi için öncelikle kullanılmak, faydalanılmak veya herhangi bir şekilde değerlendirmek üzere, bir araç/araçlar/teknik bir yöntem kullanılarak ortaya konulması ve bu keşfi gerçekleştirmek için istençli olunması/istenilmesi/çabalanması gerekmektedir. Ancak bu noktada sonuç istenilenden/beklenenden farklı olabilmektedir.
Keşfin özelliklerinden ve niteliklerinden sonra etkisi ve dolayısı ile işlevselliği yani kullanılabirlirliği/pragmatik amaçlar için işlerliği/yararlığı söz konusu edilecektir. Bu anlamda keşfedilen öznenin şimdiki zaman ve gelecek zaman için kullanılmak üzere kalıcılığı, aynı şekilde her zaman ve her yerde iş görürlüğü ve bunun kapsayıcılığı yani zaman ve mekanda daimiliği onun etkinliği anamına gelecektir. Ayrıca bu daimilik için bu keşif olayının gereken dönüşümleri sağlayacak dinamik kırılmalara yol açacak ve tetikleyecek makanizmaları harekete geçirmesi gerekmektedir. Eğer bir keşfi sağlanan bir özne bu vurguyu taşıyorsa bir keşif olarak nitelendirilebilecektir.
Bir "şey"in keşif olarak nitelendirilebilmesi için, alakadar vaziyet ve halin o öznenin keşif olarak teşhis edilmesine mani teşkil etmemesi için, böylece, ilgili kavramı karşılayabilecek düzeyde bulunması, onun anlamını karşılaması gerekmektedir.
Kaynakça
Metin:
https://sozluk.gov.tr/
https://www.nisanyansozluk.com/
https://www.seslisozluk.net/
Görsel:
https://www.pexels.com/tr-tr/
10-03-2021
Konuk Makaleler
info@medyacuvali.com
