İHAP HULUSİ GÖREY (1898- 1986)
A+
A-
Merhaba sevgili okurlar,
Bu yazımda sizlere Türk grafik tasarım tarihi açısından çok önemli bir isim olan İhap Hulisi Görey hakında bilgi vermek istiyorum, herkese iyi okumalar dilerim. :)
İhap Hulusi Cumhuriyetimizin ilk reklam sanatçısı ve Türk afiş sanatının ilk büyük isimlerindendir. En çok bilinen işleri Türk markaları için yaptığı tasarımlardır. Bir çok devlet kurumununun kurumsal kimliğini oluştururmuş ve bunları yaparken aslında yeni kurulmuş Türkiye Cumhuriyeti'nin kurumsal kimliğini yaratmıştır.
1898 yılında Mısır’ın Kahire şehrinde doğmuştur. İlk ve orta öğrenimini Kahire’de İngiliz okulları, Saint Mary(1912) ve Saidiya Lisesi’nde(1915) tamamlamıştır.
Babası Ahmet HULUSİ Mısır’ın ünlü bir mimarı ve mütehhatidir. Kardeşleri Yavuz GÖREY Türkiye’nin en ünlü heykeltraşlarından, Nihat GÖREY de Mısır’ın önde gelen müzecilerindendir.
1920 yılında resimlerini Mısır’dan Almanya’ya gönderir ve resim öğrenimi görmek için Almanya’ya gider. Münih kentinde iki yıl Heiman Schule atölyesinde çalışır. Ludwig Hohlwein yönetiminde afiş ve basın ilanları üzerine üç yıl grafik eğitimi alır.
1923 yılında Galatasaray lisesi’ndeki karma sergiye Almanya’da yaptığı altı afişiyle katılır. Bunlar Türkiye’de sergilenen ilk çalışmalarıdır. Kendisi de ressam olan Abdülmecid afişlerini çok beğendiği sanatçıyı saraya davet ederek kutlamıştır.
1925’te yurda dönen sanatçı İstanbul’da serbest grafiker olarak çalışmaya başlamıştır. Türkiye’de batılı anlamda afişi başlatan tek kişi İhap Hulusi GÖREY’dir.
İlk siparişini 1927’de İzmir’den İnci Diş macunlarından alır. Dişlerini göstererek gülen bir zenci afişi hazırlamıştır.
İlk siparişini 1927’de İzmir’den İnci Diş macunlarından alır. Dişlerini göstererek gülen bir zenci afişi hazırlamıştır.
1929 yılında birçok gazete ilanı ve afiş siparişi almaya başlayınca ilk özel atölyesini açar. Afişlerinde Cumhuriyetin görmek istediği bireyin görüntüsünü kullanmış ve yaygınlaşmasını sağlamıştır. İhap Hulusi GÖREY’e Cumhuriyet’in 10. Yılında yaptığı bu hizmetlerden dolayı kol saati armağan edilir.
1930' Kulüp Rakısı etiketini yapar.
M. Kemal ATATÜRK, İhap Hulusi’yi çağırtır. Latin alfabesine geçilmiş ve İhap Hulusi’den Türk alfabesinin afişinin hazırlamasını; kapakta kendisi ve manevi kızı Ülkü’nün resimlerinin konulmasını ister. İhap Hulusi çalışmaya başlar ve eskizleri M. Kemal çok beğenir. Böylece küçük Ülkü’ye okuma öğreten Gazi kompozisyonlu ilk afiş yapılmış olur (1932).
1930' Kulüp Rakısı etiketini yapar.
M. Kemal ATATÜRK, İhap Hulusi’yi çağırtır. Latin alfabesine geçilmiş ve İhap Hulusi’den Türk alfabesinin afişinin hazırlamasını; kapakta kendisi ve manevi kızı Ülkü’nün resimlerinin konulmasını ister. İhap Hulusi çalışmaya başlar ve eskizleri M. Kemal çok beğenir. Böylece küçük Ülkü’ye okuma öğreten Gazi kompozisyonlu ilk afiş yapılmış olur (1932).
Mart 1940'da Şişli Halkevi'nde Afiş Sergisi'nde "Bursa ve İzmir" adlı afişleriyle derece alır. Aynı afişlerle 1948 ‘de Viyana Uluslararası Afiş Sergisi’nde de derece alır.
20 Kasım 1968'de Şişli Terakki Lisesi'nde resim sergisi açar.
1977 yılında.,Beşiktaş’ta eğitim veren, Devlet Tatbiki Sanatlar Yüksek Okulu Grafik Bölümü’nde Okul Müdürü Nejat Sire’nin isteği üzerine afiş grafiği derslerine misafir ders hocası olarak katılır.
Öğrencilerin dünya görüşlerini daha geniş ufuklara taşımak, daha iyi eğitilmelerini amaçlayarak 11-24 Mayıs 1977'de Devlet Tatbik Güzel Sanatlar Yüksek Okulu sergi salonlarında bir afiş sergisi açar.
İhap Hulusi bu süreçte yurtdışında da adını duyurmuştur. Bayer’in afişi ve etiketleri, Pirelli ilan afişleri, Kodak afişleri, Mısır’ın tekel idaresi, DDY ve şehir hatlarına ait afiş ve ilanları İhap Hulusi tarafından yapılmıştır.
1978’de kurulan Grafikerler meslek kuruluşuna onur üyesi seçilir ve kuruluşun sergilerinde adına özel afiş ödülü konur.
18 Mayıs 1981'de İstanbul'da Forum Sanat Galerisi'nde ilk toplu sergi açar.
Ömrünün son yıllarında çizim yeteneğini yitirmiştir. 1986 yılında öldüğü güne kadar yaşı ve hastalığı dolayısıyla yeni işler alamaz.
Grafik tasarımın Türkiye’deki öncüsü İhap Hulusi GÖREY, yazı ve çizginin birlikteliğini Türkiye’ye ilk taşıyan kişidir. Bir iki rengin tonlarıyla işler üreten İhap Hulusi, birçok devlet kurumunun kurumsal kimliğini oluşturmuş ve aralıksız 56 yıl çalışmıştır. Bu zaman içinde, Milli Piyango için 45 yıl, Tekel için 35 yıl çalışan İhap Hulusi’nin Ziraat Bankası, İş Bankası, Garanti Bankası, Sümerbank, Türk Ticaret Bankası, THK, Kızılay, Yeşilay, Beykoz Kunduraları, Kurukahveci Mehmet Efendi ve mahdumları gibi firmalar için yaptığı afiş ve ilanlar Cumhuriyet sonrası Türk ekonomisinin canlandırılmasına büyük katkılar sağlamıştır.
Sanatçının imzası da Türk grafik tasarımı açısından ayrı bir önem taşımaktadır; İmzası üçgen şeklindedir, bu üçgen yaşamında önem taşıyan üç şehri simgelemektedir; Kahire, İstanbul ve Münih. Doğduğu, eğitim gördüğü ve yaşadığı kentler.
Kaynakça
Yararlanılanan Kaynaklar
Becer,Emre (1997) İletişim ve Grafik Tasarım, Dost Kitabevi
Merter,Ender (2007),Tutkulu Ellerden Günümüze Uzayan Gerçek: İhap Hulusi Görey Ed.S.Özpalabıyıklar Tasarımcının Bir Genç Sanatçı Olarak Portresi, (9-12) Yapıkredi Yayınları, İstanbul
Karamustafa,Sadık (2007), İhap Hulusi Çizgisi : Belgeler, Sorular,Doğrular ,Yanlışlar Ed. S.Özpalabıyıklar Tasarımcının Bir Genç Sanatçı Olarak Portresi, (13-24) Yapıkredi Yayınları, İstanbul
Çeviker, T (1991), Sanat Dünyamız,Yapı ve Kredi Yayınları, İstanbul
28-12-2018
Ayşen Balcı Çınar
Grafik Tasarım, Öğretim Görevlisi
"Bildiğim tek şey hiçbir şey bilmediğimdir". Sokrates...
aysen_balci@hotmail.com
