Kadın Hakları Üzerine

Tarihin başından itibaren insan, yaşamında birçok kavram ortaya koymuştur. Zaman içerisinde bu kavramlar sosyal yaşamdaki gelişime yetersiz kalmış ve filozoflar bu kavramları yaşadıkları döneme göre tekrar yorumlamışlardır. Yaşamış olduğumuz dönemde halen tamamen oturmamış bir kavram olan "kadın hakları" sorununu yorumlamaya çalışacağım.

Feminizm yanlıları yıllardan beridir kadın haklarının temellerini ortaya koymaya çalışmaktır. Kadınların toplumdaki durumlarını ve olması gereken en iyi hali yorumlarken, kadın haklarını hukuksal alanda arama ve yorumlama yanlışına girmişlerdir.

Ioanna Kuçuradi'ye göre dünyada kadın hakları diye bir şey yoktur, insan hakları vardır. Kadın hakları yanlış bir düşünce olurken biz insan hakları olarak düşünmek zorundayızdır. Dünyada 10 Aralık 1948 yılında yayımlanan insan hakları evrensel bildirgesi ile tüm insanlar hiç bir ayrım gözetmeksizin eşit hak ve özgürlüklere kavuşmuştur. Eğer ki bizler kadına yönelik yeni bir hukuksal yaptırım uygularsak insan ve kadın ikilemi yaratmış oluruz. Kadın ve insan olarak ayrı düşünürsek hem bir çıkmaza hemde bir yanılgıya gireriz. İnsan hakları ile hukuksal alanda cinsiyet özerkliği, üstünlüğü kalmamıştır. "Doğru" uygulandığı taktirde kadınların yasal olarak eşitliği sağlanmıştır. Burada tartışılmaya açılacak konu insan hakları bildirgesinin insan yaşamında artık yeterli olup olmadığıdır.

Hukuk alanının dışına çıkıldığında kadının mı yoksa erkeğin mi üstün olduğu tartışılmaya devam etmektedir. Dogmatik çıkarımlar mizojini (kadın düşmanlığı) gibi katı düşünme biçimlerini ortaya çıkartmaktadır. İlk çağlarda İbrahim'e inen koç henüz kurban edilmemişken, doğa anaya inanan insanlar doğurganlığı kutsal saymış, tanrıçalara inanmıştır ve kadını üstün görmüşlerdir. Yerleşik hayata geçiş ile beraber dinin erkek egemenliğine geçmesiyle birlikte ataerkil toplum yapısı ortaya çıkmıştır. Kadın aydınlanmadan önce "Havva" profili ile özdeşleştirilmeye çalışılmıştır. 21. yy'da ise sosyal hayatlarımızda kadının görmesi gereken değer tartışmaya açılmıştır.

Sözlü kuralların egemen olduğu gündelik yaşamda kadının konumu coğrafi olarak farklılık göstermektedir. Tek bir kültür yada bölgeden söz edemeyeceğimiz için şu diye göstereceğimiz somut bir tutumdan bahsedemeyiz. Sosyal hayattaki kadına karşı tutumu görmek için dildeki anlamına bakmamız gerekmektedir. Kadının sosyal hayatta ne olmadığını görebilirsek bahsetmeye çalışıtığımız kadının durumunu daha net çizebiliriz. Bu şekilde kadının sosyal yaşamdaki durumunu yorumlayıp kavramsallaştırabiliriz.

Kadın tüketim çağında meta haline getirilmiştir. Post-modern dünyanın moda, pazar faaliyetleri, kadını kozmopolit yapıda özünden uzaklaştırmış ve bir proje haline getirmiştir. Bireyin çevresine baktığında tanıdığı kadınlardan çok uzakta bir anlam yüklü olan proje kadın imaji bizim için kadın düşüncesi değildir. Coğrafi konumla değişen sosyal yaşamlarda kadına karşı tutumumuzun değişmeyen unsurları nedir sorusunu sormamız gerekecektir.

Bireyin doğumuyla beraber çevresinde tanıdığı ilk kadınlara "bacı" diyerek iletişim kurar. Dünya üzerinde her coğrafyada ve kültürde bu böyledir. Dildeki kız kardeş ile bacı arasında anlam farkı vardır. Bacı kültürümüzde yalnızca kız kardeş anlamına gelmez. Birey bacı kavramını kan bağının olmadığı kadınlar içinde kullanabilir. Bu bireyin kadına duyduğu saygıyı temsil eder. Bacı kavramı altında yatan bu saygı her coğrafyada her kültürde kız kardeşe gösterilen saygı anlamındadır. Bu saygıyı bağımızın olmadığı kadınlara taşımak istemidir. 

Her kültürde ve coğrafyada kadına bakışın farklı olduğu görüşlerin ortak paydasını bulmaya çalıştım. Kadının gündelik yaşamda hemcinsi ya da karşı cinsi ile ilişkisinde görmesi gereken saygı evrensel ortak paydada bacıdır. Her kültürün kız kardeşine gösterdiği saygıyı evrensel bakış haline taşımanın yoludur. İnsan-kadın ikilemi yaratmadan kadın hakları olarak değil, kadına sosyal hayatta eşitliğin sağlanması bacı kavramı ile yorumlanabilir.