Felsefe Kimindir?

Felsefe nedir? sorusu felsefe öğrencisi ya da mezunu için cevap verilmesi en zor sorudur. Bu yazıda felsefe bilgisine kimlerin ulaşabildiği üzerinde durulacaktır. Post-modern dönemde felsefe bilmesinin kitlelerdeki durumuna karşı felsefenin yapısal olarak kendi kapalı dünyasında gerçekleşmesini tartışacağız.

Felsefenin ne olduğu dışarıda şu diyerek parmakla göstereceğimiz bir şey değildir. İlk başta sorduğumuz felsefe nedir sorusu, felsefe soruları düzleminde ilk soru değildir. Bu en geniş olanı kapsadığı için sorumuz en derin sorudur. Bu sorunun cevabını vermeden önce en geniş alanı daraltmamız için felsefenin ne olmadığını sormamız gerekmektedir. Felsefe, öğretmen ya da öğrencilerin sabahtan akşama kadar tanrı var mıdır, yok mudur? Diyerek düşündükleri bir bilme değildir.

Felsefe yapısal olarak çağa aykırıdır. Yaşanılan çağı için aracısız gösterilemeyendir. Felsefenin kitlelerin herhangi bir kesiminde konuşuluyor olması eylemsel olarak gerçek bir felsefe olduğu anlamına gelmez. Bu sıradan insanın kendi çıkarlarına uyarladığı bir safsatadan ibarettir.

Felsefe gündelik bilgiler ya da teknik bilgiler gibi aracısız öğrenilebilen bir bilme değildir. Felsefe bilgisi için alt yapıya, eğitime ihtiyaç vardır. Bununla beraber felsefe bilimsel ve meslek bilgisi gibi aracısız uygulanıp, fayda kullanılabilecek bir bilme değildir. Belirli eğitimlerden geçmiş ve çıkar beklentisi olmayan, felsefe bilgisine ulaşmış, kendi içine kapalı bir zümrenin bilebileceği bir bilme şeklidir.

Felsefenin ne olduğu sorusuna cevap verebilmek için daralttığımız alanda kimlerin felsefe ile etkileşim halinde bulunabileceğini sormamız gerekir. Eski Yunan uygarlığının aristokrat kesiminde ortaya çıkan felsefe, insanın kendisini tanrısal olarak gördüğü, felsefenin tanrıya en yakın dünyevi bilgi olduğu görüşü hakimdir. Zanaat, sanat ya da diğer tüm alanlarla uğraşmak düşüklük olarak görülüyordu. Bu gibi teknik işler alt sınıfın işiydi. Felsefe bilgisi tanrısallığa ulaşmanın bir yoluydu. Tanrının arından felsefe bilgisine ulaşmış filozoftur görüşü hakimdi. Felsefe bilgisine sahip filozof diğer alanların bilgisine yukarıdan bakardı. Bunlar tanrısallıktan uzak olan insanın işiydi.

Nietzsche felsefeyi üstün insanın uğraşı olarak görür. En azlarında daha azının bilebileceği bilme olarak gösterir. Felsefe sürü insanına indirgenemediği gibi felsefe bilgisine sahip olan insanın tanrı kadar yalnız olduğunu söyler. Felsefe bilgisine sahip insan bir balyoz gibi insanların üstüne vurur. Bu toplumun filozofu dışlamasına neden olur. Filozof yalnızdır. Felsefe, kölelerin ya da halkın bu bilgiye ulaşabileceği bir şey değildir.

Felsefe nedir sorusuna nasıl gerçekleştiğini sorarak cevap verebiliriz. Çağına aykırı olan felsefe kendi içinde kendine özgü çağlarına sahiptir. Bu nedenle felsefenin gerçekleşmesi, felsefeden ne talep edilmesi gerektiği belirlenemez. Bu nedenle felsefenin ne olabildiği ya da ne başarabildiği söylenemez.

Kendi içinde kapalı olan felsefe, kendi özgü sormaları ile kitlelere uygun değildir. Felsefe kendisinin çağına uygun olarak kavramları ortaya koyup tekrar yorumlamaya çalışır. Felsefe bu şekliyle kitleleri ve yaşanılan çağı kendi ölçüsünün altına koyan bir bilme tarzıdır.