DİJİTAL GÖÇERLER

Pandemi bize bundan sonraki bütün yaşamı etkileyecek bir gerçeği gösterdi: Çalışmak, pek çok şeyi üretmek için artık herkesin ofis ortamlarına, iş yerlerine doluşmasına günümüz iletişim ortamında gerek kalmamıştır. Dolayısı ile pek çok insanın çalışmak için büyük şehirlere doluşmasına da gerek yoktur.

Fiziki, fabrika tarzı üretim, hala tek bir yerde yapılmayı gerektirmektedir ama bu üretim de yavaş yavaş robotların eline geçmektedir. İnsan, giderek daha çok düşünsel üretimde ve hizmet sektöründe yer almaya yönelmektedir. Hizmet sektörünün dağılımı, insanların nerelerde yaşadığına çok bağlıdır. Düşünsel üretimin yeri ise, iletişimin çok kolay olabildiği bir dünyada, üreten insanın olduğu veya olmak istediği yerlere dağılabilir. Düşünsel üretimin, firmanın olduğu yerde olmasına giderek azalan bir ihtiyaç görülmekte ve çalışanlar da, uzun günlük yolculuklarla dar ve kirli bir alana toplanmaktan hiç hoşlanmamaktadır.

Şimdi artık, iletişim teknolojilerinin gelişmesi ile, insanların önemli bir kısmının önünde müthiş bir özgürlük alanı açılıyor. Düşünsel üretim yapanlar nerede isterlerse yaşayabileceklerdir. Hatta dünyanın neresinde isterlerse.

Dijital Göçerler (Digital Nomads) terimi ilk batıda çıkmıştı ve hem dünyayı gezen hem de yollarda, internet kafe, vb yerlerden ülkesindeki işini bir şekilde takip edenler için kullanılırdı. Artık bundan sonra ise, istediği yerde yaşayıp başka yerlerle bağlantılı olarak işini yapanlar için kullanıma yerleşecek.

İletişim ihtiyacının eğitimden tasarıma, hatta sağlığa ve hatta arkadaşlığa, artık pek çok alanda  giderek daha fazla internet ortamında karşılanabildiğini görmekteyiz. Bir taraftan ülkeler bazında internet altyapısının zenginleşmesi, diğer taraftan uzaya yerleştirilmesi planlanan internet sağlayıcı uydular ile belki önümüzdeki on yıl içinde internetin varlığı yokluğu konuşulacak konu olmaktan çıkacaktır. Aynen ve belki de daha da fazla, bugünkü kara yolları gibi (ABD de, internet; toplumun ilk kullanıma sunulduğunda ‘Bilgi Otobanı– Information Highway’ olarak adlandırılıyordu). Artık giderek, internet altyapısı kurulması, yazılım geliştirme, karayolu inşaatından daha önemli hale gelmektedir.

Böyle bir ortamda zihinsel üretim yapan kişilerin büyük şehirlerde ofislere tıkışmasına gerek kalmayacak, dünyanın neresinde, ne kadar süre ile isteseler yerleşip yaşayabileceklerdir. Bu ortamın getireceği değişiklikler çok özet olarak şöyle öngörülebilir :

-          Büyük şehirlerden kırsal kesime, küçük yerleşim merkezlerine göç

-          Büyük şehirden çıkan insanların günlük ‘ev-işyeri-ev’ seyahatinden kurtulmaları

-          Bu insanlar için ev sahibi olmanın öneminin azalması, ev yapı malzemelerinde standartlaşma, geçici yerleşecekleri evlerinin şimdi de kullanılmaya başlanıldığı gibi, ev-ofis yapısında olması, ev ve iş yaşamının şimdiki ayrılıktan çıkıp, iç içe geçmesi

-          Kırsaldaki popüler yörelerde küçük, ev-ofis tarzında müstakil kiralık ev sitelerinin kurulmaya başlanması, bunların büyük ölçüde az sayıda alternatif ama standartlaşmış, sürpriz taşımayacak yapılar olması

-          Fiziki olarak birbirinden uzaklaşan gençlerin sosyalleşmeleri için özel kamp alanlarının yaygınlaşması ve hatta bunun, eğitim hayatının bir parçası olması. Örneğin halen ABD’de pek çok üniversite, başka yerlerden okumaya gelen öğrencilerin hemen ayrı ev tutup yaşamalarına izin vermez, ilk bir yılı mutlaka üniversite yurtlarında diğer öğrencilerle birlikte geçirmesini şart koşar.

-          Kırsala göç eden kişilerin doğa ile iç içe,keyif aldıkları yerlerde yaşamaları ve istedikleri zaman bu yeri değiştirebilmeleri

-          Büyük şehirden kurtulmuş göçerolarak yaşayanlarıngünlük yaşam maliyetlerinin düşmesi

-          Kırsaldaki tarımsal üretimin gelişmesi ve çeşitlenmesi. Yeni gelenlerin; taşımadan, saklamadan, dolayısı ile de hormon ve koruyucu katkı maddelerinden kurtulmuş daha sağlıklı gıdalara ulaşmaları

-          Gelenler ve yerleşikler arasında kültürel ve teknik alışverişin gelişmesi, ülke ve giderek dünya çapında pek çok alanda teknik ve kültürel paylaşımın oluşması

-          Kargo hizmetlerinin ve küçük kapasiteli yaygın hava ulaşımının gelişmesi

-          Internet bazlı elektronik güvenlik ve alarm sistemlerinin, uygulamalarının yaygınlaşması

-          Kırsal alanlarda belediyecilik hizmetlerinin gelişmesi

-          Çevre konularına daha geniş bir hassasiyetin oluşması

-          Kırsala büyük ölçüde bir gelir aktarımını oluşması

-          İş hayatının yeni şartlarına göre yeni hukuksal düzenlemelerin ve altyapının yapılması

-          Orta düzeyde sağlık hizmetlerinin kalitesinin kırsalda yükselmesi

-          Büyük şehir hastanelerine sadece çok önemli sağlık sorunları ve tedavi süreçleri için kırsaldan gelinmesi ve bu şehir hastanelerinin yakınlarında, gelen kişi ve yakınlarının kalabileceği mütevazi, düşük maliyetli büyük otellerin faaliyete geçmesi

-          Doğalgaz ve özellikle elektrik hizmetlerinin kırsalda gelişmesi

-          Başta turizm ve hizmet sektörü için altyapının doğal olarak gelişmesi, yeni iş alanlarının açılması

-          Basit, sade ev mobilyalarının, küçük ama arkaya eşya da alan arabaların, spor kıyafetlerin günlük yaşama hakim olması, zamanla takım elbise, kravatın ve topuklu ayakkabının olası maskeli balo kıyafeti olarak saklanır hale gelmesi :)

-          Ömür boyu belki hiç yüz yüze karşılaşmayacağımız, internet üzerinden kurduğumuz dostlukların oluşması. (Bundan yaklaşık 20 yıl kadar önce ABD’de tanıştığım bir iş kadını, bana ailesinden bahsederken, üniversite son sınıfta bir kızı olduğunu ve kızının 2 yıldır bir erkek arkadaşı olduğunu, okul dışında çok vaktini onunla geçirdiğini söylemişti. Bende evlenecekler mi diye sorduğumda ‘sanmıyorum, daha birbirlerini görmediler bile, internet üzerinden görüşüyorlar’ demişti…) İnsan, güvenlik korkusu ve zayıflığı nedeniyle sosyal bir varlık olarak kalmak zorunda, yanlız kalamıyor, ama şimdiden görmekte olduğumuz gibi sanal kalabalıklar bize ‘yanlızken kalabalık içinde’ aldatmacasını verip tatmin edebiliyor.

Ve buna benzer pek çok değişim ve gelişme….

Aslında bu yaşam biçiminin bir örneğini adını koymadan gerçekleştirmiş durumdayız: İnsanlar, Antalya’ya, Fethiye’ye, İzmir’e akın akın, uzun oturmaya gitmiyor, kısa tatillere gidiyor, fakat Bodrum’a (Bodrum şehri hariç) yaşamaya, akın akın gidiyorlar. Çünkü Bodrum yarımadasında neredeyse bütün bu sıraladığımız altyapı var ve herkes kendi küçük koyunda, doğa içinde yaşıyor, çok kısa bir seyahatle de istediği zaman bir başka koyda yemek yiyebiliyor. Özgürce, doğa içinde, büyük şehirdeki kalitede ama çok daha rahat ve ekonomik yaşayabilmek..

Diğer bir örnek de İstanbul’da başlamıştır. 2020 yılında İstanbul’un nüfusu ilk defa azaldı ve öyle görünüyor ki, bundan böyle de azalmaya devam edecek. Yaşamın çok zahmetli, yorucu hale geldiği İstanbul’dan insanlar güneye, küçük yerlere, büyük şehirde yaşama alışkanlıklarından henüz kurtulamayan kısmı da İzmir’e göç etmeye başlamışlardır. Bu göçerler, bir süre sonra İzmir’i de yaşanmaz hale getirip,onlar da, Ege’de daha küçük yerleşim merkezlerine dağılmaya edecekler, çünkü bölgenin genelinde yaygın yaşam için gerekli altyapı var.

Deniz kenarları çok popüler olacak gibi görünse de, bazıları deniz havasını, bazıları da dağ havasını tercih edecektir. Herkes kendi yaşam tercihlerine göre yöre bulacaktır, yeter ki gerekli altyapı, kesintisiz ve hızlı internet bulunsun.

Şu an 8 milyara yaklaşan dünya nüfusunun, çeşitli çevrelerde yapılan tahminlere göre önümüzdeki 10 – 15 yıl içinde 1 milyara yakın kısmının Dijital Göçer dediğimiz yaşam tarzına geçeceği tahmin ediliyor. Bunu bir fırsat olarak gören henüz az sayıdaki bazı ülkeler, şimdiden yasal altyapı kolaylaştırmalarına başlayıp, yabancılar için maaşı dışarıdan gelmek şartı ile turist değil, bir yıllık oturma vizeleri çıkarmaya başlamışlardır.

Bu tür yerleşim ve yaşam imkanlarının gelişmesi ve büyük kitlelerin bu imkanları yaşar hale gelmesi ise zaman içinde ülkelerin birbirlerine yaklaşmalarını teşvik edecek, geniş kitlelerde dünya devleti düşüncelerini ve barışı teşvik edecektir.

Elbette, bütün bu değişimin en temel altyapısı zengin bir iletişim hizmeti olacaktır. Bugün, bu yeni yaşam tarzını hayatına temel yaşam tarzı yapan çok sayıda birey, ülkemizde bir süredir zaten vardır. Ancak umarım devlet olarak da, bunun potansiyel bir ‘çok önemli ekonomik ve sosyal gelişim alanı’ olacağını kabul edip,bir an önce gerekli altyapı düzenlemelerine geçebiliriz. Çok zengin tarihi, doğal ve kültürel varlığı ile Türkiye, kesinlikle, bu gelişmeden dünyada en çok yararlanabilecek ülkelerin başında gelmektedir.