Kent İnsanı Üzerinde Otomobilin Tahakkümü 'Didem Horzum'
Diğer Yazıları
- MUNİS ÖZER HAKKINDA
- AHMET KÜÇÜKYURT HAKKINDA
- SELMA ÇALIŞKAN HAKKINDA
- DİDEM HORZUM HAKKINDA
- CEREN İLHAN HAKKINDA
- SALİHA KARAKÖSE HAKKINDA
- MERYEM KALYONCU HAKKINDA
- FERİHA ZENGİN HAKKINDA
- GİZEM AKSU HAKKINDA
- ECENUR ALPER HAKKINDA
- GİZEM AYNACI HAKKINDA
- MERVE DERİN HAKKINDA
- ÖYKÜ SU SEZEN HAKKINDA
- Transendental Felsefe 'Ahmet Küçükyurt'
- Mezhep Nedir? Nasıl Anlaşılmalıdır? 'Saniye Ertürk'
- Osmanlı'da Oryantalist Tavır
- Nietszhe'nin Arayışı 'Ahmet Küçükyurt'
- İnsan İnsanın Kurdudur 'Ahmet Küçükyurt'
- Düşünüyorum O Halde Varım 'Ahmet Küçükyurt'
- İnsan Felsefesi 'Ahmet Küçükyurt'
- Kültürler Sonucu Değişen Biz 'Ahmet Küçükyurt'
- Biz de bir zamanlar avcı-toplayıcıydık 'Ahmet Küçükyurt'
- Sıradışı Bir Düşünür: Sinoplu Diyojen 'Ahmet Küçükyurt'
- Dinin Kurumsal Analizi Ve İşlevi 'Saniye Ertürk'
- Dini Temelde Toplumsal İlişki 'Saniye Ertürk'
- Belleğin Oyunları 'Gizem Aynacı'
- Eski Ankara’ya Yolculuk: Ulus 'Ecenur Alper'
- Mimarlık Tarihinde Kadının Yeri
- Queer’i Anlamak 'Didem Horzum'
- Televanjelizm Üzerine Analiz 'Saniye Ertürk'
- Çiçekçilik: Her Şey Göründüğü Kadar Renkli Mi? 'Ecenur Alper'
- Yerel Kültürü Korumada Bir Adım: Cittaslow-Yavaş Şehirler
- Gün'ün Sosyal Anlamı 'Saliha Karaköse'
- Mimarlık Sanat Mıdır?
- Bencilliğin Nirvanası 'Gizem Aynacı'
- Kadının Adı 'Merve Derin'
- Mesleklere Cinsiyet Penceresinden Bir Bakış: Lületaşı İşlemeciliği Örneği 'Ecenur Alper'
- Kimi Rol Yapar, Kimi Oyunculuk 'Saliha Karaköse'
- Neden Çok Eşlisin?
- Psikolojik İşkence: Gastlighting 'Feriha Zengin'
- Toplumsal Etkileşimin Ürünü Olarak: Benlik ve Damgalama 'Didem Horzum'
- İntihar Düşüncesi 'Gizem Aynacı'
- Kadınların Sayısız Dezavantajlı Konumundan Sadece Biri; İş Gücü 'Saliha Karaköse'
- Kaybolmaya Yüz Tutmuş Bir Meslek: Lületaşı İşlemeciliği 'Ecenur Alper'
- Sevdiğin işi yapmak mı, yaptığın işi sevmek mi? 'Feriha Zengin'
- Doğum Günleri 'Ceren İlhan'
- Kötü İnsan Kimdir? 'Ceren İlhan'
- Özlemek 'Ceren İlhan'
- Kendini Gerçekleştirme Adımı 'Feriha Zengin'
- Genel Motivasyon Etkisi: Stres 'Selma Çalışkan'
- Evlilik Sürecinde Erkeğin Çöküşü 'Saliha Karaköse'
- Tahminsel Yorumların Psikolojik Gerçeği: FORER ETKİSİ 'Gizem Aksu'
- Toplumsal ve Ruhbilimsel Açıdan ‘‘Özgür’’ Birey 'Didem Horzum'
- “Lütfen Uçurun Beni” 'Ceren İlhan'
- Büyülü Alaskam 'Songül Carus'
- Bilgi- İktidar ve The Name of the Rose 'Meryem Kalyoncu'
- Bireysel Muhalefet Alanının Daralması 'Eda Temiz'
- Basit Düşünmek 'Ceren İlhan'
- Yalnızlık 'Ceren İlhan'
- Güvenli Alan 'Ceren İlhan'
- 2019 Beslenme Trendleri 'Diyetisyen Selin Söz yazdı'
- Türkiye’nin Duygusu: Duygu Asena 'Büşra Tavukçu Uyar'
- Bir İletişim Biçimi Olarak İletişimsizlik 'Hediye Sarılkan'
- Affetmek Zamanı 'Ceren İlhan'
- İyi Ama Kimim Ben? 'Selma Çalışkan'
- Amadeus Mozart Film İncelemesi 'Feriha Zengin'
- Kent İnsanı Üzerinde Otomobilin Tahakkümü 'Didem Horzum'
- Sanatta Postmodernite 'Saliha Karaköse'
- MUHTEŞEM GATSBY: Edebi Eserler Dünyasında Sağlıksız Aşk 'Ceren İlhan'
- En Büyük Şaban ve City Lights Mizahı 'Meryem Kalyoncu'
- Neden Sürdürülebilir Beslenme? 'Diyetisyen Selin Söz yazdı'
- Ekmek ve Güller Filminin Sosyolojik Analizi 'Büşra Tavukçu Uyar'
- Toplumsal Reçeteler 'Eda Temiz'
- Havva’nın Üç Kızı-Elif Şafak 'Büşra Karadeniz'
- Acı Aşk 'Ceren İlhan'
- “Makbul Anneliğin” Sosyal Medyadaki Görünümü 'Didem Horzum'
- Medya ve Kültürleme 'Selma Çalışkan'
- Gözetleyen ve Gözetlenen Olmak 'Büşra Tavukçu Uyar'
- Anı Koleksiyonculuğu 'Cansu Karayünlü'
- Işığın İllüzyonu 'Cansu Karayünlü'
- Gerçeğin Sanata Etkisi 'Cansu Karayünlü'
- Macera Dolu Amerika 'Songül Carus'
- Gönül Bağımız Teknoloji İle Karıştı 'Gizem Öztürk '
- Berlin’de Vegan Bir Kafede Gıdayla Konuşmalar 'Asutay Meriç Yazdı'
- Emily Bronte’nin Uğultulu Tepeleri 'Gülten Kılınçkaya'
- Kimliklerin Oluşumu ve Kurgulanması 'Eda Temiz'
- Değişen Sergi Alanları 'Ezgi Şendal'
- Mutlak Etiketleme 'Eda Temiz'
- Sanatta Rotayı Belirleyen Başkentler 'Ezgi Şendal'
- 'Kolaj' Buse Altan Yasanlar
- İkigai’mizi Keşfedelim! Büşra Karadeniz yazdı
- Hayatınızın Anlamını Buldunuz Mu? Büşra Karadeniz yazdı
- 'Birinci Sınıf Serüveni ve Aileler' Çocuk Gel.ve Eğt.Uzm Melisa Varol Dugan
- 'Tesla ve Edison' Yaprak Hüsnüoğlu
- Şartlanma
- 'Source Code: Zamanı Hack'lemek' Gamze Çakan
- Kahvemizi Nasıl Tüketmeliyiz? Dyt. Berna Eryılmaz
- Diyet Programları Nasıl Olmalı? Dyt. Berna Eryılmaz
- 'Diyetlerin Popüler Besini: Yulaf Ezmesi' Dyt. Berna Eryılmaz
- 'Diyet Hataları' Dyt. Berna Eryılmaz
- Zeytinyağından Gelen Sağlık... Dyt. Berna Eryılmaz
- Bağımsız Sinema Nedir? Gamze Çakan
- 'Altı Kova, Kazma ve Kürekten Günümüze Yangın Güvenliği' İnş. Yük. Müh. Munis Özer
- İklim Değişikliği.. Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Organik Yumurta Ne Değildir? Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Organik Arıcılık' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Hangisi Meyve Suyu? Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Toprak 'Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Süte Su Karıştırmayan Sütçü' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Budamanın Estetiği' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Zeytin Hasadına Dair... Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Antibiyotikler!' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Gıdaların “E” Hali.. Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Sonsuz Bir Hayat... Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'GDO’lu Tarım Ürünleri' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Hormonsuz Yiyemediklerimiz! Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Tükettiğimiz Gıdalar' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Enerjinin ve Güzelliğin İksiri' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Başlarken' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
Bugün sanayileşmenin en önemli ürünlerinden biri olan otomobil, modern kentlerin şekillenmesinde başat rol oynamaktadır. Kent yaşamı ile otomobil, aynı olgunun, sanayileşmenin ürünü olarak içerdikleri anlamlar bakımından da aynıdır: Hızlı, birey merkezli, pragmatist, konformist… Bu yüzden modern kent mekanları her zaman otomobillere göre şekillendirilir; modern kentlerde ulaşım, otomobilin tahakkümü altındadır. Otomobilin tahakkümü birey üzerinde sadece zaman kaybına değil, mekanının daraltılmasına, ekonomik aksaklıkların (gereksiz enerji kaybı) yaşanmasına, alternatif ulaşım araçlarının engellenmesine (bisiklet gibi) ve toplumsal sorunların (stres, çevre kirliliği gibi) ortaya çıkmasına yol açar.
Illıch, 70’li yıllarda ders notlarından kaleme aldığı “Enerji ve Eşitlik” eserinde hepimizin ulaştırma sanayinin birer ürünü olarak bağımlı/tiryaki yolculara dönüştüğümüzü söylüyor. Tiryaki kimseler bir şeye öylesine bağımlı hale gelir ki ondan vazgeçemez ya da vazgeçemeyeceğini düşünür. Bu yolcular toplumsal yaşam alanlarını ulaştırma sanayinin ellerine bırakmış kimselerdir; zamanla bu alan ulaşım araçları ile istila edilir ve toplumsal yaşam alanlarımız felç olur. Yolcu ise kendi yaşam alanında birer yabancıya dönüşür.
Tiryaki yolcunun yaratıldığı kent yaşamında sosyal adalet ile motorize güç, etkin hareket bilinci ile aşırı hız tutkusu yer değiştirmiştir. Tiryaki yolcu toplumsal yaşam alanını insanlar için nasıl daha sürdürülebilir kılacağını ve kendi alanı içinde özgürlüğünü nasıl muhafaza edeceğini düşünmek yerine, yaratılmış yapay alanda nasıl daha ayrıcalıklı hareket edebileceğini hesaplar. Bu durumu özel aracı olmaya bir tiryaki yolcunun yakarışında görmemiz çok mümkündür. Tiryaki yolcu her gün bindiği toplu taşıtta kendine hızı ve konforu vadeden otomobili düşler. Oysa düşlediği otomobil, aynı yolculukta başına ağrılar girmesine sebep olan trafiğin yaratıcısıdır. Bu düşü gerçekleştirmiş başka bir tiryaki yolcu da otomobili için girdiği borcun bittiği günü düşlemekle meşguldür.
Ayrıca Illıch’e göre, diğerlerinden daha hızlı bir araçla hareket etmeyi talep eden kimse, kendi zamanının ya da işinin yavaş bir araçla hareket edeninkinden daha kıymetli olduğunu iddia ediyordur.
İllich’e göre otomobilin kente verdiği kirlilik, gürültü ve çirkinlik; çarpışma ve pisletme sonucu oluşan zarar, toplumsal yaşam alanımızı gasp etmesi dışında; modern insanı bu dünyaya hapsolmuş koğuş sakinine dönüştürmüştür. Bunun sonucunda modern kent insanı, doğayla arasına koyduğu mesafe nedeniyle yalnızca doğaya değil; kendisine de öteki olmuştur.
Azalan marjinal fayda prensibine göre, diğer şartlar sabitken tüketilen ürün miktarı arttırılırsa her ilave üründe elde edilecek fayda yani marjinal fayda giderek azalacaktır. Illıch enerji tüketimimizi marjinal fayda bağlamında ele alır. Sınırlı sayıda otomobil iyidir. Bizim kısa zamanda fazla yol almamızı sağlar; fakat bugün sınırsız otomobilin tahakkümü altındaki kentlerde uzun zamanda kısa yol alınmaktadır.
Toplumsal yaşam alanının felç edildiğini fark eden tiryaki yolcular yeni yolların yeni ulaşım ağlarının hizmetini talep edecektir. Yeni yollar, yeni istilalar demektir ve kısır bir döngü kendini tekrar etmektedir. Bugün bazı ülkelerde bu kısır döngünün kırılması için çoktan adım atılmıştır. Alternatif ulaşım araçlarına yer açılmakta, yolcular bu alternatifler için teşvik edilmektedir. Kişinin öz enerjisiyle çalışan bisikletlerin kullanımı arttırılmakta ve bisiklet yolları yapılmaktadır. Dünyada bu konuda yapılan çalışmalar başka bir başlığın konusudur; fakat Türkiye’de İzmir’in Seferihisar ilçesi, Isparta’nın Eğirdir ilçesi, Sinop’un Gerze ilçesi, Muğla’nın Akyaka ilçesi, Çanakkale’nin Gökçeada ilçesi, Şanlıurfa’nın Halfeti ilçesi, Ordu’nun Perşembe ilçesi, Artvin’in Şavşat ilçesi, Sakarya’nın Taraklı ilçesi, Kırklareli’nin Vize ilçesi, Isparta’nın Yalvaç ilçesi, Aydın’ın Yenipazar ilçesi, Erzurum’un Uzundere ilçesi yavaş şehir olarak kabul ediliyor. Bu şehirlerdeki yaşam daha sürdürülebilir ve şehrin yaşayanları daha az bağımlı; alternatif ulaşım ve enerji kaynaklarına olanak sağlanıyor. Haliyle çevre bilinci ve duyarlılığı artıyor.
Yavaş şehir listemizin uzaması dileğiyle
Kaynakça
Kaynaklar
Illich, I. (1997). Enerji ve Eşitlik. İstanbul: İz Yayıncılık.
Görsel Kaynaklar
https://time1.site/view-hashtag-article/futkanözçoban