Sosyal Pazarlama Nedir?

(Kavram karmaşasına dikkat! Sosyal Pazarlama, Sosyal Medya Pazarlaması’ndan tamamen farklı bir yöntemdir.)

Sosyal pazarlama, normal pazarlama tekniklerini inceleyerek ve kullanarak, çoğunluğun iyiliği adına toplumsal davranışlarda değişiklik yaratmayı amaçlayan çalışmalardır.

Tıpkı normal pazarlamadaki gibi ürün, fikir ya da uygulama satılır. Ancak amaç kar elde etmek değil, farkındalık yaratmak, korumak, uyarmak, yardım sağlamak ve davranışları değiştirmektir.

Genellikle sigara/madde bağımlılığı, kanser, beslenme, cinsel korunma yöntemleri, kadına şiddet, HIV, sokak hayvanları, çevre kirliliği, emniyet kemeri kullanımı v.b. konular üzerine hazırlanan örnekleriyle karşılaşırız.

 “Ice Bucket Challenge” Kampanyasından Çıkarılacak Pazarlama Dersleri;

1- BASİTLİK. Katılım mekanizması, doldurulması gereken bir form, imzalanması gereken bir yer ya da videonuzu yüklemeniz gereken bir internet adresi yoktur. Bir kova buz, akıllı telefonunuz ve çektiğiniz video ile kendinizi/meydan okuduğunuz kişileri istediğiniz medya platformunda etiketlemeniz, kampanyaya katılım için yeterlidir. 

2- KİŞİSELLLİK. Bu kampanya çevre baskısına iyi bir örnektir. Meydan okuma, kamera aracılığıyla, yakından tanıdığınız bir kişi ve diğer tanıdıklarınızın önünde gerçekleşir. Tanıdığınız kişileri reddetmek tanımadıklarınızı reddetmekten daha zordur.

3- KELİMELERİN GÜCÜ. Kampanyaya katılım için “meydan okumak”, çağrıda bulunmak ya da rica etmekten çok daha güçlü ve harekete geçirici bir kavramdır. 

4- ACİLİYET. Zaman sınırlaması olmadan, insanlar kolay kolay harekete geçmez. Kampanyada bahsedilen 24 saat ile ertelemenin önüne geçilmiştir. “24 saat içinde ya yardım edersin ya da bir kova buzlu suyu başından aşağı dökersin.” (bu arada zaman açısından eylemin basitliği de önemlidir. Daha karışık bir eylem istenilseydi, erteleme yaşanabilirdi.) 

5- KISA ve EĞLENCELİ İÇERİK. Yüklenen videoların çoğu 60 saniyenin altındadır ve kabul edelim ki insanların başlarından aşağı bir kova buz dökmesini izlemek eğlencelidir. Videoların hiçbirinde hastalık anlatılmamıştır ve hepsi #IceBucketChallenge olarak etiketlenmiştir. Buna rağmen kampanya işe yaramış ve Google Trends Chart’a göre ALS, Ice Bucket Challenge’tan daha çok aratılmıştır. 

6- ÜNLÜLER. Eskiden kampanyalar için ünlülere teklifler sunulurken, artık ünlüler kendilerini bir medya aracı olarak kullanıyor. Bill Gates, Mark Zuckerberg, Kıvanç Tatlıtuğ gibi ünlülerin kullanımı önemli etki yaratmıştır. 

7- BENJAMIN FRANKLIN ETKİSİNİN AVANTAJI. Bu psikoloji terimi, birine iyilik yaptığınız zaman, aynı kişi için yeniden iyilik yapma olasılığınızın yüksek olduğundan bahseder. Yani bir kova buz dökerek kampanyaya farkındalık yaratmak isteyen insanlar, aynı zamanda ALS hastaları için bağış da yapmışlardır. 

8- PARAYI KENARA KOYUN. Kampanyada para bağışından ya da para yatırılması gereken bir adresten/hesaptan bahsedilmemiştir. Yani ister bir kova buz döküp farkındalık yaratarak, isterseniz de kendi çabalarınızla bağış yaparak kampanyaya katılabilirsiniz. Böylece, kampanyada herkes gücünün yettiği kadar yarıdımda bulunabilmiştir.

9- ORJİNALLİK. Kampanyanın benzersiz olan kısmı, ALS hastalığına farkındalık yaratmak ve vakfa yardım etmek isteyen bir katılımcı tarafından yaratılmış olmasıdır.

10- KONUŞMAYA KATILIM. Kampanya ALS vakfı tarafından başlatılmamış, vakıf kampanyaya sonradan katılmıştır.