İyilik Kötülük

Arada sırada düşünce egzersizi yapmayı seviyorum. Bilhassa dünya politikasındaki karmaşık durumu anlamlandırırken ve kişisel tercihlerimi belirlerken bu egzersizlerden fayda sağlıyorum. Bir tanesini burada da paylaşayım.

Olumlu ve olumsuz davranış

Şimdi olumlu olduğunu düşündüğün bir davranış belirle, not et.

Şimdi de olumsuz olduğunu düşündüğün davranışı kenara not et.

Ben de yazacaklarımı daha rahat takip edebilesin diye birer örnek yazayım.

Çoğu durumda olumlu gördüğüm davranış: muhtaç olanla ekmeğini paylaşmak.

Çoğu durumda olumsuz gördüğüm davranış: mazlumun ekmeğini almak.

Sorum

Aşağıdaki durumlardan hangisinin dünyamızda daha nadir bulunduğunu düşünüyorsun?

1. Kişi, “mazlumun canı çıksın” der. Mazlumun ekmeğini alır veya alanı destekler.

2. Kişi, “ekmeğimi paylaşmak zorunda değilim. Karışmayın” der. Mazlumun ekmeğini alır veya alanı destekler.

3. Kişi, “ekmeğimizi muhtaç olanla paylaşalım” der. Mazlumun ekmeğini alır.

4. Kişi, “ekmeğimizi muhtaç olanla paylaşalım” der. Bir ölçüde paylaşır. Fakat pek çok mazlumu ekmeğinden eden kişileri bilerek veya bilmeyerek destekler (veya desteklediği grup böyle bir gruba hizmet eder).

5. Kişi, “ekmeğimizi muhtaç olanla paylaşalım” der ve pek çok kez paylaşır. Mazlumun ekmeğini alanlara hizmet etmekten mümkün mertebe kaçınır.

Yukarıdaki seçenekleri dünyadaki yaygınlık durumuna göre sıralandırır mısın? Peki sen hangi kategoriye giriyorsun?

Sence?

Aşağıdaki durumlardan hangisinin dünyamızda daha yaygın olmasını isterdin?

Kişinin büyük ölçüde;

a. söylediği de kötü, yaptığı da kötü.

b. söylediği iyi, fakat yaptığı kötü.

c. söylediği de iyi, yaptığı da iyi.

Haliyle yukarıdaki paragraflarda tüm olasılıkları yazmadım. Sadece düşünmeye vesile olması ümidiyle birkaç seçeneği alt alta dizdim.

Bu vesileyle kendi tercihimi de sizinle paylaşayım. Ben, dünyamızda “söylediğinin de yaptığının da büyük ölçüde iyi olması” halinin yayılmasını çok isterim. İyiliği, hak ve hakkaniyet derken kastettiklerimin yakınına yerleştiririm. Ayrıca hasbelkader sahip olduklarımızı, olumlu yönde kullanmamızı arzularım.

Not: Dünya politikasını siyah beyaz değerlendirmeyi isabetli bulmuyorum. Grinin çeşitli tonları var. Değerler ve uygulamalar bakımından önceliklendirme ve derecelendirme yapmak, düşünürken bana fayda sağlıyor. Yine de yukarıdaki gibi resmin anahatlarını belirlemeye yönelik egzersizleri seviyorum. Tabii iyi-kötü; olumlu-olumsuz; artı-eksi gibi uçlara yazdıklarım, irdelediğim konuya göre değişiyor. Tonlar da bağlamına göre ortaya çıkıyor. Amaç için her aracı ise mübah görmüyorum.

Kalın sağlıcakla.

Fatma Ülkü Selçuk 24.02.2020