Apollon İle Yarışmamalıydın Marsyas

Tanrıça Athena kendi becerisi ile flütü icat eder, onu  tanrılar huzurunda çalarken, Aphrodite ve Hera kıskanmış olmalı ki, çıkardığı büyülü ezgileri dinlemek yerine flüt çalarken şişen yanaklarının görüntüsüyle dalga geçerler. Athena onları pek ciddiye almaz, fakat ormanda bir gölün kenarında flüt çalarken, göle düşen yansımasında yanaklarını görünce Aphrodite ve Hera’nın söyledikleri aklına gelir, flütü sinirle fırlatır ve ormandan ayrılır.

 Çoban Marsyas (Pan soyundan)  kırlarda dolaşırken bir çayın kenarında flütü bulur,  çalmaya başlar ve sesine hayran kalır. Bir tanrıçanın (Athena) eseri olduğu için çok güzel sesler çıkaran flütü büyük bir beceriyle çalan çoban Marsyas, çok güzel ezgiler çıkarmaya başlar. Marsyas’ın kısa süre de ünü her yere yayılır. Apollon’dan daha güzel ezgiler çıkardığı ve daha becerikli olduğu söylentileri de konuşulmaya başlamıştır. Güzel Sanatlar Tanrısı Apollon bunu bir meydan okuma sanarak Marsyas' ı,  Frig Kralı Midas, halkın ve su perilerinden oluşan hakemlerin huzurunda bir yarışmaya çağırır. Yapılacak yarışma sonrasında kazanan kaybedene dilediği cezayı verecektir. Marsyas gururlanır çünkü onu bir tanrı yarışmaya davet etmiştir, bir tanrıyla yan yana gelmeyi bırak üstüne üstlük yarışacak üstünlükte olmayı hayal bile edemeyen Marsyas, başına geleceklerden habersiz yarışmayı hiç düşünmeden kabul eder. Apollo, üç telli gümüş liri güzelce çalar, Marsyas ise flütü ile dinleyenleri adeta büyüler. Kral Midas, Marsyas' ı su perileri ise Apollo' yu seçer. Bu durumda berabere kaldıkları için Apollon çok kızar, ve lirini ters çevirip aynı melodiyi çalar. Marsyas ise flütü tersten çalamayacağı için yarışmayı kaybeder.

Apollon ve Marsyas’ın yarışması tasviri, Çan Krater, MÖ 430-410, British Museum.

 Apollo, Kral Midas ve Marsyas'ı cezalandırmaya karar verir. Kral Midas' ı kulakları iyi duymadığını söyleyerek onu lanetler ve kulakları eşek kulağına dönüştürü. Marsyas ise Midas kadar şanslı değildir, bir tanrıyı geçmeyi düşünecek kadar aptal olmanın bedelini ağır öder, Apollon onu zeytin ağacına astırıp derisini iskitli bir köleye canlı canlı yüzdürtür.

Marsyas’ın derisinin yüzüldüğünü tasvirleyen mermer heykel, MÖ 3.yy, İstanbul Arkeoloji Müzesi.

Heykele, baktığımızda, Marsyas’ın ifadesinde acıyı, öfkeyi ve pişmanlığı görebiliriz . Kolları zeytin ağacına bağlı şekilde tasvirlenmiştir. Göğüs kafesin de sanki derisi bir yere kadar yüzülmüş şekilde betimlenmiştir. Vücudu duruş pozisyonunu yansıtıcak şekilde betimlenmiştir.