Yer Değiştirme

Dilek Türkoğlu

Psikiyatrist Dr.

Yazar Hakkında

Dr. Dilek Türkoğlu Psikiyatri Uzmanı olarak serbest muayenehanesinde çalışmalarını sürdürmektedir.

0542 725 88 08

drdilekturkoglu@gmail.com

Diğer Yazıları

A⁺ A^-

Geçen haftalarda savunma mekanizmaları üzerinde durduk. Bu hafta da yer değiştirme mekanizması ile devam edeceğiz.

Yer değiştirme mekanizmasında; ortaya çıkan duygunun ifade edilmesinin sıkıntı yaratacağı durumlarda öncelikle duyguyu kontrol etmeye çalışırız. Ancak mekanizma tam olarak bastırma değil kontrol etme çabasıdır. Duygumuzun farkında oluruz ancak ifade edilirse ödenecek bedel çok yüksek olacağı için duygu ifade edilmez. Suyun eğimli olan yerden akması gibi, duygu güvenli olacak başka bir yere doğru akar. Bu da ya kendinden daha güçsüz olan ya da duygu ifade edildiği zaman risk almış olmayacağı yerler olur. Babanın patrona kızıp çocuğuna bağırması ya da arkadaşları tarafından reddedilmeyi göze alamayan ergenin annesine öfkesini patlatması örnek olarak verilebilir.Yer değiştirme, halk arasında en çok bilinen ve tanınan mekanizmalardandır. Diğer savunma mekanizmalarının hiç farkında olmazken, yer değiştirme yaptığımızı kısmen de olsa kendimiz bile fark ederiz. Hatta etrafımızdakileri “canım sıkkın, sana patlamayayım” diyerek uyarabilecek kadar farkındalığımız olabilir.

İnsanları tanımak için kendinden daha güçsüz olanlarla ilişkisine bakın sözü, yer değiştirme mekanizmasının sınanması gibidir. Belli oranda herkes kullansa da kullandığı yerlerin bir başka canlı olmaması kişinin gelişmişlik düzeyi ile bağlantılıdır. Bazı kişilik bozuklukları olanlar, tatmin olmak için insanların ya da başka canlıların üzerinde güç gösterisi yapma ihtiyacında olurlar. Kişilik bozukluğunun şiddetine göre kullanılma sıklığı ve yapılanların şiddeti değişir. Örneğin güçlü olana kızsa bile, güçlü olana iyi görünme böylece gücün bir parçası olma çabası nedeniyle tepkisini belli etmek yerine kendini güçlü hissetmesine yetecek kadar şiddetli öfkeyi kendinden güçsüze yönlendirir. Ancak güçlü olan gücünü kaybettiği anda, ilk öfkenin çıkarılacağı kişilere dönüşürler. O yüzden bu kişilerin, kendi içlerindeki tutarlılıkları düşüktür.

Yer değiştirme, belli oranlarda, başka canlılara ve insanlara zarar vermeyecek düzeyde olduğu sürece sağlıklı insanlar tarafından da yapılabilen bir savunmadır. Ancak yer değiştirme başkalarına zarar verme şeklinde oluyorsa kişilik bozukluklarının bir parçası haline gelmektedir.

Savunmalar, belli oranda kullanıldığında kendimizi korumamıza yardımcı iken fazla miktarda kullanılmaya ihtiyaç duyuluyorsa, bir sıkıntının göstergesi olabilir. Neden ihtiyaç duyulduğuna bakılarak o konu ile ilgili yardım alınması yaşam kalitemizi arttırır.

Sağlıklı günler dileğimle…