Yaz ve İlaçlar

Dilek Türkoğlu

Psikiyatrist Dr.

Diğer Yazıları

Geçen hafta, yaz mevsiminin ilaç kullanımıyla ilgili görülebilecek olası etkilerinden bahsetmiştik. Bu hafta, yaz döneminde daha çok görülen ilaçların düzensiz kullanımından bahsedeceğiz.

Yaz dönemlerinde, işten izin alıp tatile çıkınca sanki ilaçlar için de tatile çıkmış gibi davranma eğilimine ve ilaç kullanma düzeninin aksatılmasına sıkça rastlamaktayız.

Yaz aylarında gün ışığı daha uzun süre etkili olduğu için genel olarak ilaçları kesmeye daha hazırmışız gibi hissederiz. Özellikle tatildeyken daha geç kalktığımızdan ilaçları unutulma eğilimimiz artar. Oysa lityum, sodyum valproat, karbamazepin,lamotrijin gibi duygu durum düzenleyici ilaçların, belli kan düzeyleri aralığında olması çok önemlidir. O aralıktan aşağıya düştüğünde, koruyuculukları kalmaz. Böyle durumlarda arada bir alınan ilacın faydası olmaz ve atak riski artar. Oysa ataklar ne kadar önlenebilirse tekrarlama olasılıkları da o kadar düşmektedir.

Antidepresan ilaçlarda ise hastaların, kendi kendilerine bir gün alıp bir gün almamaları en sık rastlanılan hatalardandır. Biz ilaçları keserken yarılanma ömürlerine göre bazen günaşırı alınmasını öneririz bazen de ilaç dozunun ayarlanmasını tercih ederiz. Çünkü yarılanma ömrü kısa olan ilaçları, günaşırı almak ya da iki gün almayıp bir gün almak gibi yöntemler uygun değildir.

Yine dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu için kullanılan ilaçlara bazen yaz döneminde ara verilebilmektedir. Oysa bu ilaçlara ara verilip verilmemesi gerektiğine, çocukta hangi belirtilerinin hâkim olduğuna göre karar verilmesi gerekmektedir. Hatta bazı durumlarda ilacın yaz aylarında kullanımı en az kış dönemindeki kullanımı kadar önemli olmaktadır. Bu nedenle, tatilde çocuğunuzun ilaç kullanımını kesmeye kendiniz karar vermeyin. Mutlaka doktorunuza danışın.

Halk arasında psikiyatrik ilaçlarla ilgili çok yanlış bir önyargı vardır. Leblebi yutar gibi antibiyotik alınmasına rağmen psikiyatrik ilaçlar sanki dünyadaki en tehlikeli şeylermiş gibi davranılmaktadır. Her ilaç gerektiği zaman ve gerektiği kadar kullanılmalıdır. Gerekmediği zamanlarda ilaç kullanmak ne kadar yanlış ise gerektiği zaman kullanmamak da o kadar yanlıştır. Psikiyatrik ilaçlar da bu genel kuralın dışında değildir ve yan etki olarak da diğer ilaçlardan daha fazla riskli değildir. Psikiyatrik ilaçlarla ilgili çekinceler, temelsiz önyargılara dayanmaktadır. O yüzden ne kadar süre ve ne kadar dozda gerekiyorsa o şekilde kullanmak, kendiliğinden azaltmaya, kesmeye karar vermemek gerekmektedir.

Sağlıklı ve mutlu bir yaz dileğimle…

16-08-2017