Toplumsal Reçeteler 'Eda Temiz'
Diğer Yazıları
- MUNİS ÖZER HAKKINDA
- AHMET KÜÇÜKYURT HAKKINDA
- SELMA ÇALIŞKAN HAKKINDA
- DİDEM HORZUM HAKKINDA
- CEREN İLHAN HAKKINDA
- SALİHA KARAKÖSE HAKKINDA
- MERYEM KALYONCU HAKKINDA
- FERİHA ZENGİN HAKKINDA
- GİZEM AKSU HAKKINDA
- ECENUR ALPER HAKKINDA
- GİZEM AYNACI HAKKINDA
- MERVE DERİN HAKKINDA
- ÖYKÜ SU SEZEN HAKKINDA
- Transendental Felsefe 'Ahmet Küçükyurt'
- Mezhep Nedir? Nasıl Anlaşılmalıdır? 'Saniye Ertürk'
- Osmanlı'da Oryantalist Tavır
- Nietszhe'nin Arayışı 'Ahmet Küçükyurt'
- İnsan İnsanın Kurdudur 'Ahmet Küçükyurt'
- Düşünüyorum O Halde Varım 'Ahmet Küçükyurt'
- İnsan Felsefesi 'Ahmet Küçükyurt'
- Kültürler Sonucu Değişen Biz 'Ahmet Küçükyurt'
- Biz de bir zamanlar avcı-toplayıcıydık 'Ahmet Küçükyurt'
- Sıradışı Bir Düşünür: Sinoplu Diyojen 'Ahmet Küçükyurt'
- Dinin Kurumsal Analizi Ve İşlevi 'Saniye Ertürk'
- Dini Temelde Toplumsal İlişki 'Saniye Ertürk'
- Belleğin Oyunları 'Gizem Aynacı'
- Eski Ankara’ya Yolculuk: Ulus 'Ecenur Alper'
- Mimarlık Tarihinde Kadının Yeri
- Queer’i Anlamak 'Didem Horzum'
- Televanjelizm Üzerine Analiz 'Saniye Ertürk'
- Çiçekçilik: Her Şey Göründüğü Kadar Renkli Mi? 'Ecenur Alper'
- Yerel Kültürü Korumada Bir Adım: Cittaslow-Yavaş Şehirler
- Gün'ün Sosyal Anlamı 'Saliha Karaköse'
- Mimarlık Sanat Mıdır?
- Bencilliğin Nirvanası 'Gizem Aynacı'
- Kadının Adı 'Merve Derin'
- Mesleklere Cinsiyet Penceresinden Bir Bakış: Lületaşı İşlemeciliği Örneği 'Ecenur Alper'
- Kimi Rol Yapar, Kimi Oyunculuk 'Saliha Karaköse'
- Neden Çok Eşlisin?
- Psikolojik İşkence: Gastlighting 'Feriha Zengin'
- Toplumsal Etkileşimin Ürünü Olarak: Benlik ve Damgalama 'Didem Horzum'
- İntihar Düşüncesi 'Gizem Aynacı'
- Kadınların Sayısız Dezavantajlı Konumundan Sadece Biri; İş Gücü 'Saliha Karaköse'
- Kaybolmaya Yüz Tutmuş Bir Meslek: Lületaşı İşlemeciliği 'Ecenur Alper'
- Sevdiğin işi yapmak mı, yaptığın işi sevmek mi? 'Feriha Zengin'
- Doğum Günleri 'Ceren İlhan'
- Kötü İnsan Kimdir? 'Ceren İlhan'
- Özlemek 'Ceren İlhan'
- Kendini Gerçekleştirme Adımı 'Feriha Zengin'
- Genel Motivasyon Etkisi: Stres 'Selma Çalışkan'
- Evlilik Sürecinde Erkeğin Çöküşü 'Saliha Karaköse'
- Tahminsel Yorumların Psikolojik Gerçeği: FORER ETKİSİ 'Gizem Aksu'
- Toplumsal ve Ruhbilimsel Açıdan ‘‘Özgür’’ Birey 'Didem Horzum'
- “Lütfen Uçurun Beni” 'Ceren İlhan'
- Büyülü Alaskam 'Songül Carus'
- Bilgi- İktidar ve The Name of the Rose 'Meryem Kalyoncu'
- Bireysel Muhalefet Alanının Daralması 'Eda Temiz'
- Basit Düşünmek 'Ceren İlhan'
- Yalnızlık 'Ceren İlhan'
- Güvenli Alan 'Ceren İlhan'
- 2019 Beslenme Trendleri 'Diyetisyen Selin Söz yazdı'
- Türkiye’nin Duygusu: Duygu Asena 'Büşra Tavukçu Uyar'
- Bir İletişim Biçimi Olarak İletişimsizlik 'Hediye Sarılkan'
- Affetmek Zamanı 'Ceren İlhan'
- İyi Ama Kimim Ben? 'Selma Çalışkan'
- Amadeus Mozart Film İncelemesi 'Feriha Zengin'
- Kent İnsanı Üzerinde Otomobilin Tahakkümü 'Didem Horzum'
- Sanatta Postmodernite 'Saliha Karaköse'
- MUHTEŞEM GATSBY: Edebi Eserler Dünyasında Sağlıksız Aşk 'Ceren İlhan'
- En Büyük Şaban ve City Lights Mizahı 'Meryem Kalyoncu'
- Neden Sürdürülebilir Beslenme? 'Diyetisyen Selin Söz yazdı'
- Ekmek ve Güller Filminin Sosyolojik Analizi 'Büşra Tavukçu Uyar'
- Toplumsal Reçeteler 'Eda Temiz'
- Havva’nın Üç Kızı-Elif Şafak 'Büşra Karadeniz'
- Acı Aşk 'Ceren İlhan'
- “Makbul Anneliğin” Sosyal Medyadaki Görünümü 'Didem Horzum'
- Medya ve Kültürleme 'Selma Çalışkan'
- Gözetleyen ve Gözetlenen Olmak 'Büşra Tavukçu Uyar'
- Anı Koleksiyonculuğu 'Cansu Karayünlü'
- Işığın İllüzyonu 'Cansu Karayünlü'
- Gerçeğin Sanata Etkisi 'Cansu Karayünlü'
- Macera Dolu Amerika 'Songül Carus'
- Gönül Bağımız Teknoloji İle Karıştı 'Gizem Öztürk '
- Berlin’de Vegan Bir Kafede Gıdayla Konuşmalar 'Asutay Meriç Yazdı'
- Emily Bronte’nin Uğultulu Tepeleri 'Gülten Kılınçkaya'
- Kimliklerin Oluşumu ve Kurgulanması 'Eda Temiz'
- Değişen Sergi Alanları 'Ezgi Şendal'
- Mutlak Etiketleme 'Eda Temiz'
- Sanatta Rotayı Belirleyen Başkentler 'Ezgi Şendal'
- 'Kolaj' Buse Altan Yasanlar
- İkigai’mizi Keşfedelim! Büşra Karadeniz yazdı
- Hayatınızın Anlamını Buldunuz Mu? Büşra Karadeniz yazdı
- 'Birinci Sınıf Serüveni ve Aileler' Çocuk Gel.ve Eğt.Uzm Melisa Varol Dugan
- 'Tesla ve Edison' Yaprak Hüsnüoğlu
- Şartlanma
- 'Source Code: Zamanı Hack'lemek' Gamze Çakan
- Kahvemizi Nasıl Tüketmeliyiz? Dyt. Berna Eryılmaz
- Diyet Programları Nasıl Olmalı? Dyt. Berna Eryılmaz
- 'Diyetlerin Popüler Besini: Yulaf Ezmesi' Dyt. Berna Eryılmaz
- 'Diyet Hataları' Dyt. Berna Eryılmaz
- Zeytinyağından Gelen Sağlık... Dyt. Berna Eryılmaz
- Bağımsız Sinema Nedir? Gamze Çakan
- 'Altı Kova, Kazma ve Kürekten Günümüze Yangın Güvenliği' İnş. Yük. Müh. Munis Özer
- İklim Değişikliği.. Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Organik Yumurta Ne Değildir? Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Organik Arıcılık' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Hangisi Meyve Suyu? Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Toprak 'Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Süte Su Karıştırmayan Sütçü' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Budamanın Estetiği' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Zeytin Hasadına Dair... Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Antibiyotikler!' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Gıdaların “E” Hali.. Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Sonsuz Bir Hayat... Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'GDO’lu Tarım Ürünleri' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Hormonsuz Yiyemediklerimiz! Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Tükettiğimiz Gıdalar' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Enerjinin ve Güzelliğin İksiri' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Başlarken' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
Ben kimim?
‘Ben kimim?’ Özünde çok basit bir soru gibi görünse de açıklarken kendinizi mensubu olduğunuz kültürel örüntülerin sunduğu biçimde açıkladığınız, Schtüz'ün deyimiyle ‘reçetelere’ uygun şekliyle ifade edersiniz. Her birimiz için sıradan gibi görünen bu reçeteler daha önce sahnelenmiş olan bir oyunun küçük bir bölümü gibi içinde bulunan duruma içkindir ve her sahnenin kendine özgü bir reçetesi vardır. Bu sebeple vereceğiniz muhtemel yanıtlar kimse tarafından yargılanmaz. Çünkü zaten bilindik ve önceden yaşanmış olanın kişide tekrar etmesi oldukça olağan bir durumdur.
Schütz' ün kültürel örüntüler içerisinde açıkladığı reçete kavramı hiç şüphesiz biricik olana atıfta bulunmaz. Peki kültürel örüntü dediğimiz şey nedir? Bunlar nasıl reçetelendirilmiştir? Toplumu bir araya getiren onun içinde barındırdığı; tarihsel, ekonomik, dini, örf ve adetler ve etnik birlikteliğin yegâne bir şekilde vücut bulduğu ve öteki diye adlandırdığımız toplumlara göre de değişkenlikler gösteren yaşamsal kalıplardır. Bu minvalde toplumun her bir üyesi örtülü bir şekilde bu örüntüye uyar ve uyulan örüntüden bir ‘biz’ doğar. Örüntünün oluşmasıyla toplum, kendi kurallarını bu noktada üretmeye başlar. Max Scheler'in "göreceli dünya görüşüne" atıfla son derece sıradanlaşan bir toplumsal hayat varlığını gösterir. Yaşam olağan döngüsünde aynı sorunlara aynı cevapları vererek devam edecektir. Dışarıdan bu ağa katılmak isteyen bir ‘yabancının’ kemikleşen bu örüntü karşısında çaresiz kalması kaçınılmaz olacaktır.
Kemikleşmiş bu yapıya dâhil olmak için gelen yabancı, kendisi ile birlikte önceden öğrenmiş olduğu ve içselleştirdiği toplumsal reçetesini beraberinde getirmektedir. Her toplumun kendine has geliştirdiği reçetelerin karşılaştıkları sorun karşısında farklı çözümler geliştirmesi kaçınılmaz olacaktır. Öte yandan bu reçeteler kırılganlık gösterebilir çünkü insan değişkenliği içinde barındıran bir varlıktır. Bu sebepledir ki aynı topluma mensup üyeler arasında da benzer sorunların çözümünde çatışmalar yaşanmaktadır.
Başlangıçta sormuş olduğumuz soruya yanıt bulmaya çalışırsak, içine doğduğumuz toplumun ellerimize tutuşturduğu reçetelerle karşılaştığımız olaylara cevaplar arıyor hatta yolumuzu reçetelerde öğrendiğimiz şekliyle çizmeye çalışıyoruz. Bu yüzden doksanlarda çocuk olanlara büyüğünce ne olacaksın diye sorulduğunda doktor ya da öğretmen diye işitmemeniz içten bile değildi çünkü statü olarak değer bulan meslekler çocukların ağzına reçetelerle pelesenk edilmişti. Nasıl oturup, nasıl kalkacağımız, ne zaman kiminle ne konuşacağımız, ne zaman susacağımız bile zihinlerimize işlenen bu yönergelere göre belirleniyor. Toplumsal yaşam içerisinde belirlenen ve bizce uygun olarak önceden belirlenmiş yaşamı tekrar etmek, verilen reçeteye uygun hareket etmek oldukça kolay ve konforlu görünen. Ancak bu konforu elde ederken atladığımız sahiden reçetede var olan tarife uygun biri miyiz?
Kendimize bir ben inşa ederken, benin kim olduğunu belirleyen; benim haricimde bana uygulamam için önerilen bir reçete. Reçeteye uygun hareket edersem toplumca kabul gören bir ben olurum. Uygulamada aksaklık olursa anomik bir birey olarak addedilebilirim. Reçetede önerilen yan unsurlarla ortalama bir birey olabilmem de mümkün. Benim dışarıda varlık gösteren görüntüm, tanınma biçimim, toplumsal reçeteye ne kadar uyduğum ve yahut uymadığım…
Sosyolog Eda Temiz
Kaynakça
KAYNAKÇA:
2016, ANKARA, Derleyen: ÜNSALDI Levent, Heretik Yayınları
Not: Zeynep Ezgi Temiz’e teşekkürler…