“Makbul Anneliğin” Sosyal Medyadaki Görünümü 'Didem Horzum'
Diğer Yazıları
- Damga/ Ötekileştirilenin Hikayesi 'Şeyma Bacın'
- Sesli Bilim (1) / Hayalet Kelimeler (Phantom Words) 'Özgün Ahmet Efetürk'
- MUNİS ÖZER HAKKINDA
- AHMET KÜÇÜKYURT HAKKINDA
- İtaat Toplumu 'Şeyma Bacın'
- Kitap İncelemesi: Ormanda Ölüm Yokmuş/Latife Tekin 'Şeyma Bacın'
- Kitap İncelemesi: Angela Carter / Kanlı Oda 'Şeyma Bacın'
- SELMA ÇALIŞKAN HAKKINDA
- DİDEM HORZUM HAKKINDA
- CEREN İLHAN HAKKINDA
- SALİHA KARAKÖSE HAKKINDA
- MERYEM KALYONCU HAKKINDA
- FERİHA ZENGİN HAKKINDA
- GİZEM AKSU HAKKINDA
- ECENUR ALPER HAKKINDA
- GİZEM AYNACI HAKKINDA
- MERVE DERİN HAKKINDA
- Ne Yediğimizi Biliyor Muyuz?/GDO 'Ferah Coşkun'
- ÖYKÜ SU SEZEN HAKKINDA
- Toplumun Kabul Etmediği Adam: Yabancı 'Şeyma Bacın'
- Transendental Felsefe 'Ahmet Küçükyurt'
- Mezhep Nedir? Nasıl Anlaşılmalıdır? 'Saniye Ertürk'
- Osmanlı'da Oryantalist Tavır
- Nietszhe'nin Arayışı 'Ahmet Küçükyurt'
- İnsan İnsanın Kurdudur 'Ahmet Küçükyurt'
- Düşünüyorum O Halde Varım 'Ahmet Küçükyurt'
- İnsan Felsefesi 'Ahmet Küçükyurt'
- Kültürler Sonucu Değişen Biz 'Ahmet Küçükyurt'
- Biz de bir zamanlar avcı-toplayıcıydık 'Ahmet Küçükyurt'
- Sıradışı Bir Düşünür: Sinoplu Diyojen 'Ahmet Küçükyurt'
- Kitap incelemesi: Stefan Zweig/Amok Koşucusu 'Şeyma Bacın'
- Dinin Kurumsal Analizi Ve İşlevi 'Saniye Ertürk'
- Dini Temelde Toplumsal İlişki 'Saniye Ertürk'
- Belleğin Oyunları 'Gizem Aynacı'
- Eski Ankara’ya Yolculuk: Ulus 'Ecenur Alper'
- Mimarlık Tarihinde Kadının Yeri
- Queer’i Anlamak 'Didem Horzum'
- Televanjelizm Üzerine Analiz 'Saniye Ertürk'
- Çiçekçilik: Her Şey Göründüğü Kadar Renkli Mi? 'Ecenur Alper'
- Yerel Kültürü Korumada Bir Adım: Cittaslow-Yavaş Şehirler
- Gün'ün Sosyal Anlamı 'Saliha Karaköse'
- Mimarlık Sanat Mıdır?
- Bencilliğin Nirvanası 'Gizem Aynacı'
- Kadının Adı 'Merve Derin'
- Mesleklere Cinsiyet Penceresinden Bir Bakış: Lületaşı İşlemeciliği Örneği 'Ecenur Alper'
- Kimi Rol Yapar, Kimi Oyunculuk 'Saliha Karaköse'
- Neden Çok Eşlisin?
- Psikolojik İşkence: Gastlighting 'Feriha Zengin'
- Toplumsal Etkileşimin Ürünü Olarak: Benlik ve Damgalama 'Didem Horzum'
- İntihar Düşüncesi 'Gizem Aynacı'
- Kadınların Sayısız Dezavantajlı Konumundan Sadece Biri; İş Gücü 'Saliha Karaköse'
- Kaybolmaya Yüz Tutmuş Bir Meslek: Lületaşı İşlemeciliği 'Ecenur Alper'
- Sevdiğin işi yapmak mı, yaptığın işi sevmek mi? 'Feriha Zengin'
- Doğum Günleri 'Ceren İlhan'
- Kötü İnsan Kimdir? 'Ceren İlhan'
- Özlemek 'Ceren İlhan'
- Kendini Gerçekleştirme Adımı 'Feriha Zengin'
- Genel Motivasyon Etkisi: Stres 'Selma Çalışkan'
- Evlilik Sürecinde Erkeğin Çöküşü 'Saliha Karaköse'
- Tahminsel Yorumların Psikolojik Gerçeği: FORER ETKİSİ 'Gizem Aksu'
- Toplumsal ve Ruhbilimsel Açıdan ‘‘Özgür’’ Birey 'Didem Horzum'
- “Lütfen Uçurun Beni” 'Ceren İlhan'
- Büyülü Alaskam 'Songül Carus'
- Bilgi- İktidar ve The Name of the Rose 'Meryem Kalyoncu'
- Bireysel Muhalefet Alanının Daralması 'Eda Temiz'
- Basit Düşünmek 'Ceren İlhan'
- Yalnızlık 'Ceren İlhan'
- Güvenli Alan 'Ceren İlhan'
- 2019 Beslenme Trendleri 'Diyetisyen Selin Söz yazdı'
- Türkiye’nin Duygusu: Duygu Asena 'Büşra Tavukçu Uyar'
- Bir İletişim Biçimi Olarak İletişimsizlik 'Hediye Sarılkan'
- Affetmek Zamanı 'Ceren İlhan'
- İyi Ama Kimim Ben? 'Selma Çalışkan'
- Amadeus Mozart Film İncelemesi 'Feriha Zengin'
- Kent İnsanı Üzerinde Otomobilin Tahakkümü 'Didem Horzum'
- Sanatta Postmodernite 'Saliha Karaköse'
- MUHTEŞEM GATSBY: Edebi Eserler Dünyasında Sağlıksız Aşk 'Ceren İlhan'
- En Büyük Şaban ve City Lights Mizahı 'Meryem Kalyoncu'
- Neden Sürdürülebilir Beslenme? 'Diyetisyen Selin Söz yazdı'
- Ekmek ve Güller Filminin Sosyolojik Analizi 'Büşra Tavukçu Uyar'
- Toplumsal Reçeteler 'Eda Temiz'
- Havva’nın Üç Kızı-Elif Şafak 'Büşra Karadeniz'
- Acı Aşk 'Ceren İlhan'
- “Makbul Anneliğin” Sosyal Medyadaki Görünümü 'Didem Horzum'
- Medya ve Kültürleme 'Selma Çalışkan'
- Gözetleyen ve Gözetlenen Olmak 'Büşra Tavukçu Uyar'
- Anı Koleksiyonculuğu 'Cansu Karayünlü'
- Işığın İllüzyonu 'Cansu Karayünlü'
- Gerçeğin Sanata Etkisi 'Cansu Karayünlü'
- Macera Dolu Amerika 'Songül Carus'
- Gönül Bağımız Teknoloji İle Karıştı 'Gizem Öztürk '
- Berlin’de Vegan Bir Kafede Gıdayla Konuşmalar 'Asutay Meriç Yazdı'
- Emily Bronte’nin Uğultulu Tepeleri 'Gülten Kılınçkaya'
- Kimliklerin Oluşumu ve Kurgulanması 'Eda Temiz'
- Değişen Sergi Alanları 'Ezgi Şendal'
- Mutlak Etiketleme 'Eda Temiz'
- Sanatta Rotayı Belirleyen Başkentler 'Ezgi Şendal'
- 'Kolaj' Buse Altan Yasanlar
- İkigai’mizi Keşfedelim! Büşra Karadeniz yazdı
- Hayatınızın Anlamını Buldunuz Mu? Büşra Karadeniz yazdı
- 'Birinci Sınıf Serüveni ve Aileler' Çocuk Gel.ve Eğt.Uzm Melisa Varol Dugan
- 'Tesla ve Edison' Yaprak Hüsnüoğlu
- Şartlanma
- 'Source Code: Zamanı Hack'lemek' Gamze Çakan
- Kahvemizi Nasıl Tüketmeliyiz? Dyt. Berna Eryılmaz
- Diyet Programları Nasıl Olmalı? Dyt. Berna Eryılmaz
- 'Diyetlerin Popüler Besini: Yulaf Ezmesi' Dyt. Berna Eryılmaz
- 'Diyet Hataları' Dyt. Berna Eryılmaz
- Zeytinyağından Gelen Sağlık... Dyt. Berna Eryılmaz
- Bağımsız Sinema Nedir? Gamze Çakan
- 'Altı Kova, Kazma ve Kürekten Günümüze Yangın Güvenliği' İnş. Yük. Müh. Munis Özer
- İklim Değişikliği.. Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Organik Yumurta Ne Değildir? Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Organik Arıcılık' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Hangisi Meyve Suyu? Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Toprak 'Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Süte Su Karıştırmayan Sütçü' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Budamanın Estetiği' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Zeytin Hasadına Dair... Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Antibiyotikler!' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Gıdaların “E” Hali.. Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Sonsuz Bir Hayat... Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'GDO’lu Tarım Ürünleri' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Hormonsuz Yiyemediklerimiz! Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Tükettiğimiz Gıdalar' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Enerjinin ve Güzelliğin İksiri' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Başlarken' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
Bugün sosyal medya aracılığıyla farklı profildeki insanları keşfetme imkanı buluyoruz. Bunlardan biri de sosyal medya anneleri ya da değişen adlarıyla: Blogger anneler, Youtuber anneler, Instagram anneleri.
Kitle iletişim araçları bu denli hayatımıza girmeden önce bir kadının anneliği; kocası, kayınvalidesi, akraba veya komşusu tarafından gözetleniyor, denetim ve baskı altında tutuluyordu. Geleneksel döneme kıyasla bu saydığım aktörlerin kadın üzerindeki etkisinin azaldığını söyleyebiliriz fakat günümüzde sosyal medya aracılığıyla yeni denetim ve baskı aktörleri hızla büyüyor. Üstelik adına takipçi dediğimiz bu kimseleri ya kısmen tanıyor ya da hiç tanımıyoruz. Sosyal medya anneleri hem takipçilerine ideal bir anne modeli sunuyor hem de sürekli olarak ideal bir anne olduklarını kanıtlamaya çalışıyorlar. Oysa ben kitle iletişim araçlarının var olan ayrımları pekiştireceğine değil, farklı olanlar arasında iletişimi arttırarak, önyargılarımızı kırabileceğine, empati yetimizi besleyeceğine inanmıştım.
Uzun bir süredir fenomen olmuş anne profillerini takip ediyorum ve bana göre annelik olgusu çoktan popüler kültürün parçası olmuş durumda. Bu profiller annelikte kariyer yapma rehberi niteliğinde görülüyor. Hamile kalma sürecinden, doğuma, “doğru” beslenme ve besleme biçiminden, “doğru” iletişim yollarına kadar her alanda rehberlik… Bunun yanında profillerinde kişisel tecrübeleri ve bu tecrübelere dayanarak oluşturdukları söylemlere yer veriyorlar. Annelik bir kadının eriştiği en elzem statü olarak resmediliyor. Bu durum kaçınılmaz olarak anne olmak istemeyen ya da istese de olamayan kadınları ötekileştiriyor. Yanı sıra çoğu kadında görünen, annelik kimliğinin geri kalan bütün kimlikleri ya ikinci plana atışı ya da yok edişi oluyor.
Bütün bu takip ettiğim ve üzerine düşündüğüm profiller uzun zaman önce okumuş olduğum Sevi Bayraktar’ın kitabını zihnimde yeniden gündeme getirdi: Makbul Anneler Müstakbel Vatandaşlar. Bu çalışma, modern ulus-devletin kurulma aşamasında “doğru annelik” etmesi için eğitilen, modernleştirilmeye çalışılan kadınları ve bu amaçla onlara verilen eğitimi ele alıyor. Eğitim Anne-Çocuk Eğitim Vakfı tarafından(AÇEV) Anne-Çocuk Eğitim Programı(AÇEP) olarak veriliyor. Yazarın amacı verilen eğitimin doğru ya da yanlışlığını sorgulamak değil, eğitimle yaratılmak istenen anne kimliğini betimlemek. Bayraktar’ın yapmış olduğu betimleme ile bugünün sosyal medya anneleri arasında dikkate değer bir benzerlik var. Bu da bize anneliğin içeriğine dair algıların, araçlar değişse de bir şekilde devam ettirildiğini gösteriyor.
“Makbul anneler” her şeyden önce çocukları için yaşayan, çalışkan, hemen yorulmayan, çocuk yetiştirmenin bilimsel bilgisine sahip “başarılı” kadınlardır. Yaratılan “Makbul anne” profili doğal olarak bu özelliklerin dışında kalan anneleri “yetersiz anneler” konumuna getirmektedir. Bunlar kendini çocuğuna adamamış, tembel, çabuk yorulan, üşengeç anneler olarak algılanıyor.
”Makbul anneler” bu özelliklerinin yanında orta sınıf veya üst sınıf, ev içi performansında da “başarılı” kadınlar. Çünkü ısrarla vurgulanan şey, ev içi düzeni sağlayamayan annenin çocuğuna sağlıklı bir ortamda büyüme fırsatı yaratamayacağıdır. Çocuklar annelerin yansıması olarak görüldüğü için tembel, başarısız bir annenin çocuğu da tembel ve başarısız olacaktır.
Merak ediyorum, bunca fenomen annenin çocukları hiç mi başarısız olmuyor? Ya da gösterge nesnesi olmuş bu çocuklar her zaman için tatlı, neşeli ya da eğlenceli mi? Oysa gerçek dünyada gözlemlediğim çocuklar her insanın olabileceği gibi başarısız, sinirli, mutsuz ya da neşesiz olabiliyor. Bu soru fenomen annelerin takipçilerin aklına da gelmiş olmalı ki annelere sıklıkla soruyorlar:
“Oğlunuz/kızınız sizi hiç mi üzmüyor?” Bütün bu fenomenler annelikte kariyerini tamamlamış olmalı ki krizle başa çıkmanın bütün yollarını bir uzman edasıyla takipçileriyle paylaşıyor. Paylaşımların içeriğine baktığımda ise fedakâr, idareci, her zaman anlayışlı, sakin ve düzenleyici kadın profili görüyorum. Aynı zamanda bu anneler kişisel bakımı asla ihmal etmeyen, doğumdan sonra vermek zorunda(!) olduğu kilolarını kontrol altında tutabilen anneler…
Her zaman için mutluluğu, güzelliği, kolaylığı kovalayan anneler… Gerçeklikten kaçarak “mış gibi” yaşamaya devam edecek mi?
Kaynakça
Bayraktar, S. (2011). Makbul Anneler Müstakbel Vatandaşlar. Ankara: Ayizi.