Karşıt Tepki Kurma

Dilek Türkoğlu

Psikiyatrist Dr.

Yazar Hakkında

Dr. Dilek Türkoğlu Psikiyatri Uzmanı olarak serbest muayenehanesinde çalışmalarını sürdürmektedir.

0542 725 88 08

drdilekturkoglu@gmail.com

Diğer Yazıları

A⁺ A^-

Bilinçaltı tarafından kabul edilmeyen dürtüler, istekler, düşüncelerin yarattığı anksiyete ile baş edebilme amacı ile zihnimiz savunma mekanizmalarını kullanır. Farkında olmadan, tamamen bilinçsiz ve otomatik olarak ortaya çıkar. Bugün karşıt tepki kurma (reaksiyon formasyon) savunma mekanizmasının üzerinde duracağız.Karşıt tepki kurma, adından anlaşılacağı gibi içimizden geçen kabul edilmez buluğumuz dürtülerin, isteklerin tam zıddının yapılması, savunulması şeklinde ortaya çıkar. Dedikodularda ve başkalarını acımasızca eleştirilerinde sıkça görüldüğü düşünülen bir mekanizmadır. Savunma mekanizmalarının ilk tanımlandığı zamanlardan beri verilen en klasik örnek, homoseksüel dürtüleri olan kişilerin homoseksüellere aşırı tepki göstermesi, aşağılamasıdır. Ya da yalan söyleyenlerin sürekli yalanı hiç sevmediklerini yerli yersiz dile getirmeleri karşıt tepki vermeye verilebilecek örneklerdendir. Filmlerde karşıt tepki vermenin abartılmış halini görürüz. Örneğin çocuğu dövecekken birisi gelir, kaldırdığı el, sanki okşamak için kalkmış gibi davranılır. Gerçek hayattakilerin filmlerden farkı, fark ederek değil, bilinç dışı süreçler olarak yaşanmasıdır. Çıkarı için bile isteye farklı davranılıyorsa savunma mekanizması olarak tanımlanmaz.

Karşıt tepki kurmanın savunma mekanizması olarak kullanılması, obsesif kompülsif bozuklukta görülür. Kişi, içinden gelen kabul edemeyeceği dürtü, duygu ve düşüncelerini, bir hareket, ritüel ya da yine bir düşünce ile bozmaya çalışır. Karşıt tepki kurarak sıkıntı ile baş edebilmek için ne kadar uğraşılırsa hastalık o kadar artar. Bir anlamda büyüsel olarak, yapacağı bir hareket ya da düşünce ile silmeye çalışır ama uğraştıkça hastalık derinleşir. Örneğin içinden gelen dürtüyü, duyguyu, korkuyu sanki bir yerleri temizleyerek silebilecek gibi temizlik yapar ama gerçekçi bağlantı olmadığı için çözüm olmaz hatta ne kadar çok yapılırsa o kadar hastalık derinleşir. Savunma olarak ortaya çıkmış olan bir mekanizma, hastalığın artması ile sonuçlanır.

Sağlıklı günler dileğimle…