Eski Ankara’ya Yolculuk: Ulus 'Ecenur Alper'
Diğer Yazıları
- MUNİS ÖZER HAKKINDA
- AHMET KÜÇÜKYURT HAKKINDA
- SELMA ÇALIŞKAN HAKKINDA
- DİDEM HORZUM HAKKINDA
- CEREN İLHAN HAKKINDA
- SALİHA KARAKÖSE HAKKINDA
- MERYEM KALYONCU HAKKINDA
- FERİHA ZENGİN HAKKINDA
- GİZEM AKSU HAKKINDA
- ECENUR ALPER HAKKINDA
- GİZEM AYNACI HAKKINDA
- MERVE DERİN HAKKINDA
- ÖYKÜ SU SEZEN HAKKINDA
- Transendental Felsefe 'Ahmet Küçükyurt'
- Mezhep Nedir? Nasıl Anlaşılmalıdır? 'Saniye Ertürk'
- Osmanlı'da Oryantalist Tavır
- Nietszhe'nin Arayışı 'Ahmet Küçükyurt'
- İnsan İnsanın Kurdudur 'Ahmet Küçükyurt'
- Düşünüyorum O Halde Varım 'Ahmet Küçükyurt'
- İnsan Felsefesi 'Ahmet Küçükyurt'
- Kültürler Sonucu Değişen Biz 'Ahmet Küçükyurt'
- Biz de bir zamanlar avcı-toplayıcıydık 'Ahmet Küçükyurt'
- Sıradışı Bir Düşünür: Sinoplu Diyojen 'Ahmet Küçükyurt'
- Dinin Kurumsal Analizi Ve İşlevi 'Saniye Ertürk'
- Dini Temelde Toplumsal İlişki 'Saniye Ertürk'
- Belleğin Oyunları 'Gizem Aynacı'
- Eski Ankara’ya Yolculuk: Ulus 'Ecenur Alper'
- Mimarlık Tarihinde Kadının Yeri
- Queer’i Anlamak 'Didem Horzum'
- Televanjelizm Üzerine Analiz 'Saniye Ertürk'
- Çiçekçilik: Her Şey Göründüğü Kadar Renkli Mi? 'Ecenur Alper'
- Yerel Kültürü Korumada Bir Adım: Cittaslow-Yavaş Şehirler
- Gün'ün Sosyal Anlamı 'Saliha Karaköse'
- Mimarlık Sanat Mıdır?
- Bencilliğin Nirvanası 'Gizem Aynacı'
- Kadının Adı 'Merve Derin'
- Mesleklere Cinsiyet Penceresinden Bir Bakış: Lületaşı İşlemeciliği Örneği 'Ecenur Alper'
- Kimi Rol Yapar, Kimi Oyunculuk 'Saliha Karaköse'
- Neden Çok Eşlisin?
- Psikolojik İşkence: Gastlighting 'Feriha Zengin'
- Toplumsal Etkileşimin Ürünü Olarak: Benlik ve Damgalama 'Didem Horzum'
- İntihar Düşüncesi 'Gizem Aynacı'
- Kadınların Sayısız Dezavantajlı Konumundan Sadece Biri; İş Gücü 'Saliha Karaköse'
- Kaybolmaya Yüz Tutmuş Bir Meslek: Lületaşı İşlemeciliği 'Ecenur Alper'
- Sevdiğin işi yapmak mı, yaptığın işi sevmek mi? 'Feriha Zengin'
- Doğum Günleri 'Ceren İlhan'
- Kötü İnsan Kimdir? 'Ceren İlhan'
- Özlemek 'Ceren İlhan'
- Kendini Gerçekleştirme Adımı 'Feriha Zengin'
- Genel Motivasyon Etkisi: Stres 'Selma Çalışkan'
- Evlilik Sürecinde Erkeğin Çöküşü 'Saliha Karaköse'
- Tahminsel Yorumların Psikolojik Gerçeği: FORER ETKİSİ 'Gizem Aksu'
- Toplumsal ve Ruhbilimsel Açıdan ‘‘Özgür’’ Birey 'Didem Horzum'
- “Lütfen Uçurun Beni” 'Ceren İlhan'
- Büyülü Alaskam 'Songül Carus'
- Bilgi- İktidar ve The Name of the Rose 'Meryem Kalyoncu'
- Bireysel Muhalefet Alanının Daralması 'Eda Temiz'
- Basit Düşünmek 'Ceren İlhan'
- Yalnızlık 'Ceren İlhan'
- Güvenli Alan 'Ceren İlhan'
- 2019 Beslenme Trendleri 'Diyetisyen Selin Söz yazdı'
- Türkiye’nin Duygusu: Duygu Asena 'Büşra Tavukçu Uyar'
- Bir İletişim Biçimi Olarak İletişimsizlik 'Hediye Sarılkan'
- Affetmek Zamanı 'Ceren İlhan'
- İyi Ama Kimim Ben? 'Selma Çalışkan'
- Amadeus Mozart Film İncelemesi 'Feriha Zengin'
- Kent İnsanı Üzerinde Otomobilin Tahakkümü 'Didem Horzum'
- Sanatta Postmodernite 'Saliha Karaköse'
- MUHTEŞEM GATSBY: Edebi Eserler Dünyasında Sağlıksız Aşk 'Ceren İlhan'
- En Büyük Şaban ve City Lights Mizahı 'Meryem Kalyoncu'
- Neden Sürdürülebilir Beslenme? 'Diyetisyen Selin Söz yazdı'
- Ekmek ve Güller Filminin Sosyolojik Analizi 'Büşra Tavukçu Uyar'
- Toplumsal Reçeteler 'Eda Temiz'
- Havva’nın Üç Kızı-Elif Şafak 'Büşra Karadeniz'
- Acı Aşk 'Ceren İlhan'
- “Makbul Anneliğin” Sosyal Medyadaki Görünümü 'Didem Horzum'
- Medya ve Kültürleme 'Selma Çalışkan'
- Gözetleyen ve Gözetlenen Olmak 'Büşra Tavukçu Uyar'
- Anı Koleksiyonculuğu 'Cansu Karayünlü'
- Işığın İllüzyonu 'Cansu Karayünlü'
- Gerçeğin Sanata Etkisi 'Cansu Karayünlü'
- Macera Dolu Amerika 'Songül Carus'
- Gönül Bağımız Teknoloji İle Karıştı 'Gizem Öztürk '
- Berlin’de Vegan Bir Kafede Gıdayla Konuşmalar 'Asutay Meriç Yazdı'
- Emily Bronte’nin Uğultulu Tepeleri 'Gülten Kılınçkaya'
- Kimliklerin Oluşumu ve Kurgulanması 'Eda Temiz'
- Değişen Sergi Alanları 'Ezgi Şendal'
- Mutlak Etiketleme 'Eda Temiz'
- Sanatta Rotayı Belirleyen Başkentler 'Ezgi Şendal'
- 'Kolaj' Buse Altan Yasanlar
- İkigai’mizi Keşfedelim! Büşra Karadeniz yazdı
- Hayatınızın Anlamını Buldunuz Mu? Büşra Karadeniz yazdı
- 'Birinci Sınıf Serüveni ve Aileler' Çocuk Gel.ve Eğt.Uzm Melisa Varol Dugan
- 'Tesla ve Edison' Yaprak Hüsnüoğlu
- Şartlanma
- 'Source Code: Zamanı Hack'lemek' Gamze Çakan
- Kahvemizi Nasıl Tüketmeliyiz? Dyt. Berna Eryılmaz
- Diyet Programları Nasıl Olmalı? Dyt. Berna Eryılmaz
- 'Diyetlerin Popüler Besini: Yulaf Ezmesi' Dyt. Berna Eryılmaz
- 'Diyet Hataları' Dyt. Berna Eryılmaz
- Zeytinyağından Gelen Sağlık... Dyt. Berna Eryılmaz
- Bağımsız Sinema Nedir? Gamze Çakan
- 'Altı Kova, Kazma ve Kürekten Günümüze Yangın Güvenliği' İnş. Yük. Müh. Munis Özer
- İklim Değişikliği.. Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Organik Yumurta Ne Değildir? Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Organik Arıcılık' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Hangisi Meyve Suyu? Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Toprak 'Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Süte Su Karıştırmayan Sütçü' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Budamanın Estetiği' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Zeytin Hasadına Dair... Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Antibiyotikler!' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Gıdaların “E” Hali.. Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Sonsuz Bir Hayat... Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'GDO’lu Tarım Ürünleri' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- Hormonsuz Yiyemediklerimiz! Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Tükettiğimiz Gıdalar' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Enerjinin ve Güzelliğin İksiri' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
- 'Başlarken' Kamil Karataş - Ziraat Yük. Müh.
İtiraf etmeliyim ki 6 yıldır Ankara’da yaşıyor olmama rağmen, Ankara’nın artık neredeyse herkesçe bilinen belirli yerleri dışında fazla vakit geçirmedim. Sıklıkla bulunduğum Kızılay, Bahçelievler, eğitim gördüğüm üniversitenin yakınları gibi birkaç yer ve Anıtkabir’den oluşuyordu benim için Ankara. Bu sene ise Ankara’nın bambaşka bir yüzüyle tanışma fırsatım oldu; Ankara’nın en eski yerleşim bölgelerinden biri olan Ulus ile. Daha önce Ulus’a etrafında barındırdığı müzeleri gezmek ve tarihi eserleri görmek amacıyla zaman zaman gitmiştim. Fakat, Ulus’ta geçirdiğim zaman şu ankine göre oldukça kısıtlıydı. Bunun sebebi, Ulus’un “güvenli” olmadığı hakkında duyduğum bilgiler ve müzeleri dışında çekici bir yanının olmadığını düşünmemdi. Bu yılın Eylül ayı ve öncesi için Ulus’un anlamı bana göre böyle bir çerçevedeydi diyebilirim. Eylül ayından itibaren Ulus’a dair tüm önyargılarım kırıldı, Ulus benim için müthiş gözlem fırsatları yakaladığım ve verimli bulgular elde ettiğim bir alan haline geldi.
Ulus sadece müzelerden ibaret değilmiş!
Ankara’daki meşhur Aspava restoranlarının ilki de Ulus’taymış!
Ulus’ta Ankara’nın ilk alışveriş merkezi varmış!

Çıktığım birinci saha çalışması tam olarak bu şekilde şaşkınlıklarla doluydu. Birileriyle görüşme yapabilmek için sabırsızlanıyordum. İlk önce Ankara’nın ilk alışveriş merkezi, Anafartalar Çarşısı’na gittim. Konum olarak, Ulus’un sembolü haline gelen Tarihi Zafer Anıtı’nın ilerisinde bulunuyor ve 1967 yılından beri hizmet veriyor. Görüşme yaptığım bir dükkan sahibi, ilk açıldığı yıllarda birçok şeyin bir arada bulunabileceği tek yer olması ve Ulus’un o dönemde şehrin merkezi olması sebebiyle çok rağbet gören, her gün binlerce insanın alışveriş yaptığı bir yer olarak betimledi Anafartalar Çarşısı’nı. Yeni alışveriş merkezlerinin açılmasıyla 2000’li yıllardan itibaren eskisi kadar talep görmemeye başlamış ve bunun sonucu olarak da birçok dükkan kapanmış. Bulunduğum süre boyunca çarşı çok kalabalık değildi ve özellikle üst katlarda açık olan dükkan sayısının az olduğunu gözlemledim. Çarşının içi bugün adım başı rastladığımız alışveriş merkezlerinden farklı, örneğin koridorlarda kıyafetlerle dolu askılar bulunmakta. Ancak bana çocukluğumda Eskişehir’de ailemle sık sık gittiğimiz Esnaf Sarayı’nı anımsattı. Anafartalar Çarşısı’nı tarihi öneminin yanı sıra özel yapan bir unsur daha var: Türkiye’de ilk yürüyen merdiven kullanımı burada başlamış. Ayrıca, çarşının duvarlarında Cevdet Altuğ, Füreya Koral, Seniye Fenmen ve Attila Galatalı’nın seramik eserleri yer alıyor. Edindiğim bilgiye göre eserler 1963 yılına ait.
Anafartalar Çarşısı’ndan çıktıktan sonra Ulus’un iç taraflarına doğru yürüyerek dar sokaklarında dolaşmaya başladım. Her sokakta ayrı bir çeşitlilik, bir başkalık… Hiçbiri Anafartalar Çarşısı gibi sakin değil; daima bir koşuşturmaca ve hareketlilik var. Bir sokak Samanpazarı, diğeri Bakırcılar Çarşısı, öteki Çıkrıkçılar Yokuşu, şu taraftaki Sobacılar Çarşısı derken karşıma Ulus Hali (Ulus Semt Pazarı) çıktı. Hal, 1937 yılında hizmet vermeye başlamış. İlk saha çalışmamdan sonra, Hal’e birkaç kez daha alışveriş amacıyla gittim ve Hal, gün veya saat fark etmeksizin her gidişimde kalabalıktı. Aslında, Hal’in içerisinde diğer semt pazarlarından farklı bir şey yoktu; fakat tarihi dokusunu göz önünde bulundurduğumda farkı da anlayabilmiş oldum. Görüştüğüm bir meyve satıcısı bu mesleği babasından devraldığını ve babasının satıcılık yaptığı dönemdeki müşterilerin ailelerinin hala kendisinden alışveriş yaptığını, aynı şekilde evleri Hal’e uzak olduğu halde kendisinden alışveriş yapan bir sürü “sadık müşteri”sinin olduğunu belirtti. Çalışmam sırasında orada bulunan bir müşterinin aktardığı bilgiye göre, Hal’in girişinde bulunan kuruyemişçiler de benzer şekilde daimi müşterilere sahipmiş.
Bu saha çalışmamın son durağı, Ankara’daki meşhur Aspava restoranlarının ilki; 1972 yılında ünlü güreşçi Mahmut Atalay tarafından açılan Aspava. Aspava, “Allah Sağlık Para Afiyet Versin Amin.” cümlesinin ilk harflerinden oluşturulan bir kelime. Restoranın şu anki işletmecisi, bu söz grubunun güreşçiler arasında yaygın olarak kullanıldığını ve restoranın isminin de bu bağlamda anlamlı olduğunu söyledi. Ulus’un eski yıllara kıyasla önemini kaybettiğini restoranda yıllardır çalışan kişiler de gözlemlemiş. Özellikle, müşteri yoğunluğunun azalması onlar için Ulus’taki değişimin en büyük göstergesi. Hacı Bayram Türbesi ve çevresinde bulunan arkeolojik kalıntılar ile tarihi eserler Ulus’ta turistik bir bölge oluşmasını sağlamış görünüyor. Bu durumun restoranın müşteri yoğunluğuna etkisi olup olmadığını merak etmiştim ve sorduğumda Hacı Bayram civarında açılan “ucuz” döner ve kebapçıların Aspava’ya göre daha çok tercih edildiği cevabını aldım. Aslına bakılırsa, Aspava’yı diğer restoranlara göre dezavantajlı duruma sokan bir diğer etken de restoranın konum olarak turistik bölgelerden uzak olması. Restoranın işletmecisi şöyle anlatıyor:
“Bizim dükkanın konumu biraz aşağı düşüyor. Dedim ya az önce 10 liraya dönerci, adanacı var diye. İşte onlar potansiyeli topluyor şu anda. Eskiden onlar yokken, müşteri en azından buradan geçerken bir giriyordu şöyle sağa sola bakıyordu Ulus’ta. Ama şimdi adımını attığında lokanta görüyor, önüne baktığında lokanta görüyor sonra orada yiyor.”
Saha çalışmamın başında yaşadığım şaşkınlıklar aslında Ulus’un bir değişim ve dönüşüm sürecinden geçtiğinin habercisiydi. Ulus’taki bu değişim, Ulus’un şehrin merkezi olmaktan ziyade artık eski bir yerleşim yeri olarak görülmesi ve ekonomik öneminin de benzer ölçüde azalmasıyla bağlantılı. Şehir merkezlerinin çeşitli sebeplerden ötürü zamanla farklı bölgelere kayması kaçınılmaz bir gerçektir diyebiliriz. Ancak bana göre bu dönüşümde önemli olan, eski şehir merkezlerinin nostaljik yapısını, tarihselliğini korumak ve böylece var olan tanınırlığını muhafaza etmesini sağlamaktır. Gözlemlerim doğrultusunda, Ulus’un tanınırlığını muhafaza etmekte zorlandığını söyleyebilirim.
Yine de bardağın dolu tarafından bakmayı tercih edeceğim; Hacı Bayram gibi turistik bölgelerin oluşturulması, yeni müzelerin açılması, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi’nin Ulus’ta konumlandırılması gibi düzenlemelerin bilinçli şekilde Ulus’u yeniden canlandırmak amacıyla yapıldığını düşünüyorum. Öncesinde “güvenli” olmadığını duyduğum ve müzeleri dışında çekici bir yanının olmadığını düşündüğüm Ulus, bana bu düşüncelerimi çürütecek yepyeni kapılar araladı. Ayrıca, “geleneksel” olarak kategorize edebileceğimiz çeşitli meslekleri icra eden ustaların da Ulus’ta bulunuyor olması benim için heyecan ve mutluluk verici. Umarım bu yazım da sizlere benzer duyguları hissettirmiştir.
Kaynakça
Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi Tanıtım Filmi https://www.youtube.com/watch?v=qrXQiQby0uo
TRT Haber- İlklerin Çarşısı Anafartalar https://www.trthaber.com/haber/yasam/ilklerin-carsisi-anafartalar-408730.html