Boşanma Davaları, Aldatma, Sadakat ve Tarla Fareleri

Fatma Ülkü Selçuk
Sosyoloji, Dr.
Yazar Hakkında
Fatma Ülkü Selçuk 1995 yılında ODTÜ ‘Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi’ bölümünden mezun oldu. 1999 yılında Ankara Üniversitesi’nde ‘Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri’ yüksek lisansını, 2007 yılında ODTÜ’de ‘Sosyoloji’ doktorasını tamamladı. 2005 yılında ‘Örgütsüzlerin Örgütlenmesi: Enformal Sektörde İşçi Örgütleri’ başlıklı kitap için Türk Sosyal Bilimler Derneğinin ‘Genç Sosyal Bilimciler Ödülünü’ aldı. 1999-2017 yılları arasında Atılım Üniversitesi’nde çalıştı. Yayınlarının bir kısmına şu linkten ulaşabilirsiniz: http://independent.academia.edu/FSelcuk
fuselcuk@gmail.com
Diğer Yazıları
- Öğrenmeyi Hala Seviyorum
- Televizyon Dizilerinde Ruh ve Sinir Bilim
- Uzaktan Eğitim ve Psikoloji
- Mavi Gezegen Ahalisinin Duygusal Hikayesi
- İyilik Kötülük
- Özgecil Davranışlar: Hayvanlar ve İnsanlar
- Kime Daha Çok Gelir?
- Mizah, Alay Etme ve Dalga Geçmenin Sınırı Nereden Çekilsin?
- Şimdinin Gücünü İstiyor musun?
- Evdeki Eşyaları Ne Yapalım?
- İşten Çıkarmalar ve Etik
- Mutluluğun Peşine Takılalım mı?
- Harari’nin Sapiens’i Bana Neler Düşündürdü?
- Vlogger ve Blogger Dünyasını Keşfediyorum
- Psikopatlar Hakkında 7 Soruya 7 Yanıt
- İyi Yönetim Nasıl Olur?
- Aidiyet İhtiyacı, ‘Biz’ ve Manipülasyonlar
- Yavru Kazlar Gibi mi Alışveriş Yapıyoruz?
- Onlar Donarak Öldüler
- Bir Narsistik Öfke Patlaması
- Yaşamın Amacı Nedir? Başarı ve Fayda Yaşamın Neresinde?
- Başarıya Odaklanmak ve Direnç
- Hayatta Nelere Kıymet Veriyoruz? Biraz Fikir Teatisi
- ‘Tedavi Edildi’ Denilen Bir Pedofili Vakası
- Çocuklara Yönelik Cinsel Saldırı Suçlarını Önlemek için Eğitim Yeterli mi?
- Yargıçlar Acıktığında... Yargıçlar da İnsandır
- Adalet Nedir? Küçük Bir Test :)
- Mafyacıların Hepsi mi Psikopat?
- Bilinç Nedir? Özgür İrade Var mı?
- Davidian Tarikatından Sağ Kurtulan Çocukların Tedavisi
- Boşanma Davaları, Aldatma, Sadakat ve Tarla Fareleri
- Hakaret Davaları ve Tourette Sendromunun Düşündürdükleri
- Cinsel Saldırı Vakaları ve Yasalar: Ruh ve Sinir Bilim Işığında Hukuk
Evlilikte sadakat
Gündem kurşun gibi ağır. Gelin biraz hafifleyelim. Konumuz, çiftlerde sadakat. Diyeceksiniz ki bu hafif bir konu mu? Hayır, esasen konu, ziyadesiyle ağır. Sadakat beklentisinin olduğu bir ilişkide aldatılma travmatiktir. Üstelik varsa çocuklara da olumsuz yansır. Zira siz istediğiniz kadar içinizdeki üzüntüyü davranışlarınıza yansıtmamaya çalışın, içsel dünyanızdaki kaos bakışlarınıza, beden dilinize yansır, çocuk da bunu algılar. İlişkilerdeki kaos, çözümlenmemiş yas, üzüntü ve travmalar çocuklara yansır (1). Yani mevzu sadece yetişkinlerin üzüntüsü değil, gelecek nesillerin sağlığıdır da. Beni gülümsetense tarla fareleri. Nasıl mı? Anlatayım.
Tarla fareleri
Tarla fareleri sevimli hayvancıklar. Üstelik de birçok fare ve memelinin aksine tek eşliler. Bu farecikler ‘ömür boyu süren eş bağları sayesinde birlikte yuva kurar, birbirlerine sokulur, birbirlerini tımar eder ve bir ekip olarak yavrularına bakarlar’ (2). Nedeni ne mi? Hormonlar!
Sinir bilimci David Eagleman Incognito kitabında şöyle yazar:
‘Erkek tarla faresi belirli bir dişiyle yinelemeli biçimde çiftleştiğinde, beyninde vazopresin adı verilen bir hormon salgılanır. Vazopresinin beynin accumbens çekirdeği olarak bilinen bölgesindeki reseptörlere bağlanması ise o dişiyle ilintilendirilen bir haz duygusunun ortaya çıkmasını sağlar. Tek eşliliği kilit altına alan bu süreç, çift bağlanması (pair-bonding) olarak bilinir’ (2).
Çok eşli türler tek eşli davranışlara yönlendirilebilir mi?
Şaşırtıcı ama evet. Nasıl mı? Genetik tekniklerle vazopresin düzeylerini yükselterek. Hakikaten de böylelikle araştırmacıların, çok eşli türleri tek eşli davranışlara yönlendirmesi mümkün olmaktadır (3).
Peki ya insanlar?
Yine Eagleman’a kulak verelim:
2008’de İsveç’te Karolinska Enstitüsü 552 erkekte vazopresin reseptörünü kodlayan geni inceler. Araştırmaya katılan erkekler uzun süreli heteroseksüel ilişkiler (kadın erkek ilişkisi) kurmuştur. Sonuçta şu bulunur: RS3 334 adlı genin bir bölgesinin kopya sayısı arttıkça, dolaşımdaki vazopresinin beyin üzerindeki etkileri azalır. Kopya sayısı 0, 1 veya 2 olabilir. 2 kopya taşıyanların bekar olma eğilimi de, evlenmişse evlilikte sorun yaşama ihtimali de diğerlerine göre daha yüksektir. Kopya sayısı yükseldikçe bağlanma problemleri artar (3).
Birkaç istatistik
Peki aldatma ne kadar yaygın?
Araştırmalar Amerika’da evli çiftlerin yüzde 30 ila 60’ının ilişkilerinde en az bir kere sadakatsizlik yaşadığını gösteriyor (4). Avrupa’nın çeşitli ülkelerinde 4879 kişiyle yapılan bir araştırmada ise iki ülke için sonuçlar şöyle: İtalya’da ve Fransa’da erkeklerin yaklaşık olarak yüzde 55, kadınlarınsa Fransa’da yüzde 33 İtalya’da yüzde 44 kadarı hayatlarında en az bir kez aldatıyor (5). Türkiye’de ise CİSED (Cinsel Sağlık Enstitüsü Derneği) verilerine göre erkeklerin yüzde 58, kadınlarınsa yüzde 40 kadarı evliliklerinde en az bir kere evlilik dışı ilişki yaşıyor (6)
Peki insanlar neden aldatır?
İnsanlar pek çok nedenle aldatır. Yetiştirilme biçimi, toplumsal kurallar, yasalar, kişilik yapısı, dürtüsellik derecesi vesaire vesaire. Burada sayamayacağım kadar çok neden var. Bir de unutmayalım, bazı kültürlerde çok eşlilik yasal veya meşru. Dolayısıyla çok eşlilik her zaman aldatmak anlamına gelmez.
Peki ya biyolojik etkenlerin hiç mi dahli yok? Var tabii. Burada sıralamakla bitmeyecek nedenler var. Şimdilik sadece RS3 334 genini hatırlayalım yeter.
Güzel de genlerin, hormonların ve beynin evlilikle ve boşanma davalarıyla ilgisi ne?
Geleceğin boşanma davalarından birine göz atalım. Hakim:
Veya adam ve kadın evlenmek üzeredir, kadın şart koşar: ‘Hele bir tetkik yaptır, RS3 334 geninin şu şu bölgesi kaç kopya? Ona göre bir düşüneyim’.
Veya adam kadına şöyle der; ‘Hayatım zaten baştan biliyordun, RS3 334 genimin şu şu bölgesi 2 kopya, ben ne yapayım? Elimde değil...’
Metin için kaynaklar
(1) Louis Cozolino, İnsan İlişkilerinin Nörobilimi: Bağlanma ve Sosyal Beynin Gelişimi (İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları, 2014), sayfa 180-181.
(2) David Eagleman, Incognito: Beynin Gizli Hayatı (İstanbul: Domingo, 2013), sayfa 99.
(3) David Eagleman, Incognito: Beynin Gizli Hayatı (İstanbul: Domingo, 2013), sayfa 100.
(4) ‘Truth about deception’, https://www.truthaboutdeception.com/cheating-and-infidelity/stats-about-infidelity.html
(5) ‘Survey Reveals Which European Country Cheats Most’, https://www.huffingtonpost.com/2014/03/03/infidelity-europe_n_4892732.html
(6) ‘Türkiye`nin eşini aldatma istatistiği açıklandı’, https://vangazetesi.com.tr/haber-138-magazin-turkiye-nin-esini-aldatma-istatistigi-aciklandi.html
(7) ‘Saudi men push for more wives’, https://www.jpost.com/Middle-East/Saudi-men-push-for-more-wives ; ‘Suudi kadınlar neden çok eşliliği önemsemiyor?’, https://www.timeturk.com/tr/2012/09/28/suudi-kadinlar-neden-cok-esliligi-onemsemiyor.html
(8) ‘Polyandry’, http://www.sociologyindex.com/polyandry.htm; ‘Nepal: Çok kocalılar’, http://seyahat.mynet.com/nepal-cok-kocalilar-1186624
Görsel kaynaklar
1) http://obilir.com/bir-sadakat-yolculugu-evlilik/
2) http://arkeofili.com/avrupada-5000-yil-once-tarla-fareleri-yeniyordu/
3) https://supplementpolice.com/vasopressin/
4) https://www.kozmy.com/aldatma-egilimi-nasil-azaltilabilir-aldatilmanin-nedenleri
5) https://www.omiworld.org/2017/02/16/statistics-2017/
6) https://blog.truthaboutdeception.com/2016/09/16/what-are-the-real-reasons-men-lie/
7) https://stepfeed.com/make-polygamy-compulsory-hashtag-goes-viral-in-saudi-arabia-2864
8) https://iloveasia.travel/blog/post/nepal-fathers.html
9) http://www.zonguldakbarosu.org.tr/farazi-durusma-yapildi/
10) http://ducknetweb.blogspot.com/2008/09/monogamy-gene-found-in-people-are-you.html
11) http://clipart-library.com/confused-emoticons.html